In zijn hand een madeliefje: 'Kijk juf, speciaal voor u!'

27 februari 2015

'De leerlingen in mijn klas hebben misschien een verstandelijke beperking, ze zijn in ieder geval puur en oprecht. Een waar talent.' Dorien Boljoen werkt in het ZMLK in Den Haag. En leert daar elke dag van haar leerlingen. Deze keer: leren kijken naar de kleine dingen.  

Het is woensdag, 9.30 uur: tijd om met mijn klas naar de muziekles te gaan. Daarvoor moeten we een korte wandeling maken van het VSO (voortgezet speciaal onderwijs) gebouw naar het SO (speciaal onderwijs) gebouw. En wandelingetje van vijf minuten. Waarbij we langs een grasveldje moeten lopen, even oversteken en een straat doorlopen.

Ik loop lekker door, wil dat mijn leerlingen op tijd bij de les aankomen, dus ben ik inmiddels al voorbij het grasveld gelopen en klaar om over te steken. De leeftijd van de leerlingen in mijn klas varieert van 17 t/m 20 jaar. Daarom wil ik dat ze zo veel mogelijk zelfstandig deze wandeling naar de muziekles maken. Ze verzamelen zich langzaam om me heen, ook klaar om over te steken. Het wachten is nog op één leerling.

Ik vraag me net af waarom het zo lang duurt en kijk een beetje geërgerd om me heen als hij komt hij aangerend. In zijn hand heeft hij één madeliefje vast en buiten adem zegt hij: 'Kijk juf, speciaal voor u!'  Mijn ergernis smelt gelijk weg. Wat is dit toch een mooi gebaar en zo aandoenlijk: een jongen van 18 jaar, een kop groter dan ik, plukt speciaal voor mij een madelief op een grasveld!

De leerlingen in mijn klas hebben misschien een verstandelijke beperking, ze zijn in ieder geval puur en oprecht. Een waar talent. Ik leer van mijn leerlingen de kleine dingen te zien, en daar gaat het tenslotte om. En daarom wil ik ook iets terug doen voor de leerlingen. Iets dat misschien klein lijkt, maar een grote uitwerking kan hebben: een compliment geven. Het kost mij weinig tijd, en de leerlingen voelen zich gelijk trots, zelfverzekerd, geliefd, gezien, stralen en glimlachen van oor tot oor.

Een compliment dat beschrijft wat het kind goed doet, is nog krachtiger dan het te houden bij: wat goed van je, mooi hoor, knap gedaan, enz. Boyd (2008) vertelt welke stappen je moet nemen naar een beschrijvend compliment:

1. Beschrijf wat je ziet. Voorbeeld: 'Ik zie dat je zelfstandig alle materialen pakt die je voor deze taak nodig hebt.'

2. Beschrijf zo mogelijk wat je voelt. Voorbeeld: 'Ik ben trots op je dat je dat helemaal zelf kan.'

3. Beschrijf de positieve kanten. Voorbeeld: 'Daaraan kan ik zien dat je goed zelfstandig kan beginnen met je werk. Dat heb je straks ook nodig als je een baan hebt.'

Het is ook prachtig om te merken dat de leerlingen zelf ook complimenten gaan geven. Soms blijft het bij een compliment over het uiterlijk: 'Wat heb je een mooie trui.' Een andere keer gaat het een stapje verder, over goed gedrag: 'Je kan mij zo goed troosten.'  En soms krijg ik een compliment terug. Zo vertelde ik een leerling dat hij zo goed aan het rekenen was. Hij onderbrak mij en zei: 'Ja, dat komt door jou he?! Jij leert me om zo goed te rekenen!' En dan is het mijn beurt, ik voel me trots, zelfverzekerd, geliefd, gezien, ik straal en glimlach van oor tot oor.

Kleine dingen, kunnen een grote uitwerking hebben. Neem een madeliefje.

Referentie: Boyd, C.F. (2008). Ieder kind een eigen aanpak. Hoornaar: Gideon

Dorien Boeljon is leerkracht op VSO Bernardusschool in Den Haag