'In plaats van hard te scanderen dat pesten niet wordt getolereerd, je in stilte afvragen hoe het met die ander gaat'

25 september 2015

Dat empathie een belangrijke factor is bij het voorkomen van pesten, daar is Loes Hubertus van Stars of Empathy wel van overtuigd. En die empathie zou zich niet moeten beperken tot de leerlingen onderling: ook de leerkracht heeft veel aan deze eigenschap in de relatie met zijn klas. 'Dat pesten niet getolereerd wordt moet duidelijk zijn, maar met 'straf' schieten we niets op.'

Deze week is het de 'Week tegen pesten'. Verschillende betekenisvolle initiatieven op scholen, TV en internet vinden plaats om extra aandacht te geven aan de impact die pesten heeft, hoe het aangepakt kan worden en waar je terecht kunt voor hulp en advies.

Hoewel pesten waarschijnlijk niet 100% uit te bannen is, blijft de beste remedie 'empathie'. Kinderen leren om zich in te leven in een ander begint niet wanneer er gepest wordt, maar al ver daarvoor. Empathisch vermogen ontwikkelen is belangrijk voor de algehele ontwikkeling van kinderen: hun welbevinden, interactie met anderen, vriendschappen, verbeelding en zingeving. Het is geen trucje om problemen als pesten tegen te gaan, maar een vaardigheid die je gedurende je hele leven kunt ontwikkelen.

Hele kleine kinderen zijn nog vooral op zichzelf gericht, maar al vrij snel beginnen zij met het ontwikkelen van hun inlevingsvermogen. De Britse filosoof Roman Krznaric, een autoriteit op het gebied van empathie, geeft hier een illustratief voorbeeld van. Hij vertelt in een interview over zijn tweeling. Toen ze 18 maanden oud waren en zijn zoon huilde, gaf zijn zusje hem haar favoriete knuffel om hem te troosten. Wanneer eenzelfde situatie zich een jaar laten voordoet, geeft het meisje haar broertje zijn favoriete knuffel en weet ze dat dit hem troost. Ze is dan al beter in staat om zich in te leven in de behoeften van haar broertje.

Met oudere kinderen gaat dit ook zo. Laatst schreef ik een blog over hoe belangrijk het kan zijn om kinderen te confronteren met hun eigen gedrag. Soms zien ze dan pas in wat anderen voelen.

Wat het pesten betreft betekent empathie óók dat een leraar of ouder zich inleeft in het kind dat pest. Dat het niet getolereerd wordt moet duidelijk zijn, maar met 'straf' schieten we niets op. Meestal blijkt dat kinderen die pesten angstig zijn om zelf gepest te worden, niet lekker in hun vel zitten en/of het thuis moeilijk hebben.

Een beetje meer inlevingsvermogen voor elkaar kan dan ook geen kwaad.

Laten we, in plaats van overal hard te scanderen dat pesten niet wordt getolereerd, ons in stilte afvragen hoe het met die ander gaat.

Na haar studie politicologie heeft Loes Hubertus (1984) Stars of Empathy ontwikkeld, het spel dat ieder kind in staat stelt om zijn wereld te tonen en dat kinderen op een speelse manier helpt om sociaal-emotioneel te groeien. Dit is een van haar blogs.