Hoe je op school te maken krijgt met een oorlog

7 maart 2022

‘Laten we naar mensen kijken, en verder kijken dan afkomst, uiterlijk of geloof. En laten we onze kinderen leren om hetzelfde te doen om de wereld zo samen mooier te maken.’ Op de school waar Anita Kraakman schoolleider is, zit een Russisch gezin dat zich zorgen maakt over hoe men naar ze zal kijken, door de oorlog in Oekraïne. Ineens krijgen scholen te maken met een oorlog dichtbij, met de zorgen daar rondom, en hoe daarmee om te gaan.

Kinderen en oorlog. Het hoort niet samen. Het mag niet samen. Het kan niet samen. En het gebeurt toch…

Op dit moment worden we allemaal geconfronteerd met de situatie rondom Rusland en Oekraïne. En ondanks dat het voor sommigen ver weg is, worden ook onze kinderen geconfronteerd met de beelden en verhalen. Beelden die lijken op videospelletjes, waarin soldaten anderen neerschieten, tanks alles verwoesten en raketten onberekenbaar rondvliegen. Onze kinderen lijken zich niet altijd te realiseren wat er aan de hand is. Hoe heftig het is. Dat het over echte mensen gaat. En enerzijds zijn we daar blij mee. Laat ze maar in hun veilige bubbel zitten.

Tegelijk worden er in de klas gesprekken gevoerd, waarbij de leerkrachten zo neutraal mogelijk over het nieuws praten. Ze proberen kinderen te laten praten, ze een mening te laten vormen, de situatie de juiste lading te geven. Soms angst weg te nemen, vaak ook vragen te beantwoorden of simpelweg aan te geven dat we het ook niet weten. De kinderen kunnen makkelijk schakelen naar de orde van de dag. Gelukkig. En ook wij kunnen naast dit essentiële stuk genieten van het “gewone” leren en ontwikkelen van kinderen.

Tot deze ochtend, waarbij ik een moeder van een van onze leerlingen sprak. Dit gezin komt uit Rusland, en heeft zich in Nederland gevestigd. Haar naaste familie is ook in Nederland. Zijn naaste familie is nog daar. Ze zijn veilig. Ze vertelt me dat ze verdrietig is en zich zorgen maakt. Over de situatie daar, maar ook de situatie hier. Hoe kijkt men hier tegen mensen uit Rusland? Kan ze nog Russisch praten zonder dat er een oordeel wordt geveld?

Haar vraag raakte me, meer dan ik verwachtte. En natuurlijk heb ik meteen geprobeerd haar gerust te stellen. Ik heb uitgelegd dat wij als school te allen tijde zullen proberen het goede voor het gezin te doen, en dat we er voor ze zijn… Ik heb de hoop uitgesproken dat ze gewoon trots mag zijn op wie ze is. Haar antwoord? Misschien weer over 20 jaar…

Oorlog… Het hoort niet. Het kan niet. En het gebeurt toch. Laten we in gedachten zijn bij alle mensen die, op welke manier dan ook, lijden onder oorlog. Laten we naar mensen kijken, en verder kijken dan afkomst, uiterlijk of geloof. En laten we onze kinderen leren om hetzelfde te doen om de wereld zo samen mooier te maken.

Anita Kraakman is directeur van de Willibrordschool in Heiloo