Gert Biesta: ‘Een groot gevaar: dat we ons begrip van mens-zijn gaan baseren op de logica van computers’

11 december 2017

‘Het echte gevaar is niet dat computers net zo gaan denken als wij denken, maar dat wij gaan denken als computers’, haalt Gert Biesta de woorden van Sydney Harris aan. In Harris’ tijd waren computers nog logge bakbeesten. Nu zijn ze handzaam en o zo verleidelijk – óók om computerlogica en technologiemetaforen te plakken op menselijke ontwikkeling: het brein als harde schijf? De leerling als ‘intelligent adaptief’ wezen in een ‘krachtige leeromgeving’? Mens-zijn is zo veel meer!

Op woensdag 6 juni 2018 is Gert Biesta, samen met Luc Stevens, slotspreker in de reeks NIVOZ Onderwijsavonden rond het jaarthema ‘Volwassenheid’. Hier vind je meer informatie. Dit artikel is Gerts kalenderblad van 9 oktober op de ISVW Bildungkalender 2018. We verloten een aantal exemplaren: zie onder.

 

 

‘The real danger is not that computers will begin to think like men, but that men will begin to think like computers.’

Sydney J. Harris (1917-1986)

In de tijd van Sydney Harris waren computers logge, langzame en grotendeels onbruikbare machines. Moderne technologie is echter handzaam, snel en verleidelijk en de kloof tussen mens en machine begint kleiner en kleiner te worden.

Daar liggen zeker gevaren, maar Harris wijst terecht op een nog groter gevaar: dat we ons begrip van mens-zijn gaan baseren op de logica van computers. Daar zien we sporen van in de zogenaamde ‘learning sciences’ waar studie wordt gemaakt van intelligente adaptieve systemen die, wanneer ze in een bepaalde omgeving worden geplaatst, zich aan die omgeving kunnen aanpassen en op die manier leren. Ze verwerven vaardigheden die vervolgens weer van pas zullen komen in andere omgevingen.

Met de idee dat het in het onderwijs zou gaan om het creëren van ‘krachtige leeromgevingen’ waarin leerlingen vaardigheden verwerven om zich in een onbekende toekomst staande te houden hebben we in feite de leerling geherdefinieerd in termen van de logica van de computer. Maar wat computers niet kunnen, is uit zichzelf de vraag generen of de omgeving waarin ze zich bevinden eigenlijk wel de moeite van het aanpassen waard is. Daar gaat niet alleen de vergelijking tussen mens en machine mank, maar vinden we ook een cruciale taak voor het onderwijs ‘voorbij’ wat de ‘learning sciences’ te bieden hebben.

Gert Biesta

Gert Biesta is professor of Education, Brunel University London, NIVOZ-hoogleraar aan de Universiteit voor Humanistiek en geassocieerd lid Onderwijsraad.

Eerdere kalenderblaadjes van de ISVW Bildungkalender 2018 vind je hier:

Luc Stevens: ‘Wat is onderwijs in zijn diepste kern? Een leraar, de kinderen, hun relatie.’

Joep Dohmen over Bilding: ‘Wie niet zichzelf vormt, wórdt gevormd’