Gamification, spel en Harry Potter: 'Leuk is het zeker, maar (nog) niet het grote succes waar ik op had gehoopt'

9 december 2016

Als Judith Rotink - werkzaam als scheikundedocent op het Thomas a Kempis College in Arnhem - weer lessen moet geven over scheidingsmethoden, besluit ze het dit jaar anders aan te pakken. Ze hoopt op meer betrokkenheid van de leerlingen, via spel en haar eigen passie: Harry Potter. 'Misschien ben ik - en niet de leerlingen - wel degene die speelt?'

Toen de film over Harry Potter Fantastic Beasts and where to find them uitkwam, stond de releasedatum als groot fan al geruime tijd in mijn agenda. Dezelfde agenda waarin stond dat ik nog iets moest bedenken voor het tweede hoofdstuk van de derde klas.

Expertmethode
Het hoofdstuk waar ik nu aan werk met mijn klas gaat over scheidingsmethoden en behandelt acht methoden die leerlingen moeten kennen en onderscheiden. Vorig jaar heb ik dit aangepakt met de ‘expert methode’. Ik had de klas ingedeeld in vier groepen en iedere groep moest twee methoden bespreken. Iedere leerling verdiepte zich dus in twee scheidingsmethoden en leerde de andere methoden via hun klasgenoten kennen. Leerlingen gaven elkaar punten voor de presentaties en die telden weer mee als plusje voor de toets.

Vorig jaar vond ik het echter wat lastig om de leerlingen te motiveren om aan het werk te gaan. De lessen die ze hadden om zich te verdiepen en de presentatie voor te bereiden, waren niet de meest efficiënte of leuke lessen. Leerlingen gingen hangen en op hun telefoon spelen.

Hoe krijg ik de leerlingen dit jaar gemotiveerd? Wellicht met een spelletje Harry Potter…

Gamification
Eerder heb ik in een traject van Eerst de Klas een workshop gevolgd over gamification: spelelementen verwerken in je les. Van lessen die helemaal waren opgezet als een game tot een planner met levels en doelen, voorbeelden te over. Ik besloot daarom dit jaar mijn 'expert groepjes' om te dopen in Zweinstein-huizen: Zwadderich, Griffoendor, Huffelpuf en Ravenklauw. Leerlingen konden punten voor hun eigen huis binnen halen. Door de presentatie, maar ook voor practica, opdrachten, SO'tjes en werkhouding. Filmmuziek op de achtergrond, Harry Potter posters en een presentatie met Harry Potter-fragmenten, ik had er helemaal zin in.

Spelen?
Leuk was het zeker, maar (nog) niet het grote succes waar ik op had gehoopt. De Harry Potter fans en competitieve leerlingen deden fanatiek mee. Maar er waren nog steeds leerlingen die liepen te hangen en op hun telefoon zaten te spelen.

Bovendien merkte ik dat ik worstelde met de spelelementen. Wanneer liet ik leerlingen nu vrij en opgaan in het spel en wanneer corrigeerde ik ze en zette ik ze aan tot werken?

Elly Singer zegt in een magazine van hetkind over spel: 'Daarom maken we ook regels in elk spel. Met reglementen breng je ritme aan, patronen en structuren… Belangrijk is dat deze regels geen keurslijf worden, want dan verdwijnt het spelelement.'

Waar lag de goede balans? Als leerlingen een proef voorbereidden, liet ik ze dan prutsen, experimenteren en knoeien of stuur ik bij als ik voorzie dat het erlenmeyer gaat overlopen? Ik probeerde ze vrij te laten,  maar zodra er branders aan te pas kwamen, zette ik het spel toch opzij.

Plezier
Ik merk dat ik zelf nog aan het spelen ben met het spel. Gelukkig duurt deze Harry Potter-reeks nog een paar weken. Ik hoop mijn weg te vinden tussen de regels en de speelvrijheid voor leerlingen. Wel heb ik iedere keer veel zin in deze lessen. Ik word al blij als ik de Griffoendor en Zwadderich posters weer ophang en de filmmuziek aanzet.

Stuart Brown zegt in zijn TEdTalk dat spel per definitie geen doel heeft, maar dat je alleen speelt voor het spel zelf. Misschien ben ik - en niet de leerlingen - wel degene die speelt. Brown vertelt in dezelfde lezing dat ratten die gewend zijn te spelen in een moeilijke situatie weer op zoek gaan naar uitwegen en op ontdekking gaan.

Als ik de leerlingen dit jaar niet aan het spelen krijg, heb ik hopelijk zelf genoeg gespeeld om volgend jaar met nieuwe ideeën te komen om leerlingen gemotiveerd te krijgen.

Judith Rotink is trainee bij Eerst de Klas, werkzaam als docent scheikunde op het Thomas a Kempis College in Arnhem en loopt stage bij het NIVOZ.

Bekijk hieronder de TedTalk van Stuart Brown: 'Spel is meer dan plezier, het is essentieel'