Elke leefomgeving is een leeromgeving

8 april 2019

Niet alle leerlingen zijn op hun plek in een schoolse omgeving. Voorop staat dat je je geborgen moet weten, dat je het vertrouwen hebt dat je in deze leef-/leeromgeving een nieuwe, en dus spannende, weg kunt gaan verkennen. Een goede leerkracht of begeleider kan daarin het cruciale verschil maken. Dat zag Meike Broecheler, docent aan de Marnix Academie, bij de zoon van een kennis, die het geluk had om op een leer-werkplek bij zo’n goede begeleider terecht te komen.

Daar rijdt hij. Negentien jaar jong, vrijdagochtend kwart over zes, auto van de zaak, Coentunnel richting Noord-Holland. Zijn eerste week bij dit bedrijf dat systemen bouwt, installeert en onderhoudt voor grote winkels. Hij is in opleiding én hij werkt tegelijk.

Het is niet vanzelf gegaan dat hij hier nu rijdt. Zoals bijna niets vanzelf is gegaan in zijn schoolcarrière. Praktijkonderwijs, entreeopleiding MBO 1 nèt niet gehaald. Vlak voor zijn examen lukte het niet meer. Verschillende plekken gezocht om een vak te leren, maar het hield steeds niet lang. Bij het ene bedrijf kreeg hij veel te snel een te grote verantwoordelijkheid, bij het andere bedrijf spraken ze veel te ingewikkeld. Hij heeft meer moeite om zijn weg te vinden in de wereld dan leeftijdgenoten.

Hij maakt wèl heel makkelijk contact met anderen, daar is hij goed in en dat vindt hij leuk. Vrienden door heel Nederland heeft hij, iedereen vindt het fijn om bij hem te zijn. Dinsdag nog, op zijn tweede dag bij dit bedrijf, bij een klus in het noorden van het land, trof hij ineens een vent die hij kende van een festival van afgelopen zomer.

En terwijl hij door de Coentunnel rijdt, denkt hij grinnikend terug aan gisteren: zijn maat – die tegelijk ook zijn leerbegeleider is -  en hijzelf kwamen ’s ochtends vroeg aan bij een klus in Brabant. Zijn maat liep vooruit en werd aangesproken door een jonge meid van dat bedrijf die uitleg wilde geven over de werkzaamheden die gedaan moesten worden. Zijn maat verwees haar door: “Je moet bij hem wezen”, met een hoofdknik in zijn richting. Waarop die dame naar hem was gekomen en een heel verhaal had gehouden over wat waar geïnstalleerd en gebouwd moest worden. Eerlijk gezegd had hij er niet veel van begrepen, maar het was wel een leuk gesprek geweest. Toen hij dat later ietwat beschaamd opbiechtte aan zijn maat, had deze hartelijk gelachen: “Geeft niets, de hele werkinstructie staat in mijn telefoon! Ik dacht: zo’n mooie meid, da’s meer iets voor jou dan voor mij. En zo leer jij langzaamaan hoe dat gaat, met die instructies en zo.”

Ja, het komt wel goed op deze plek. Eindelijk een leerplek waar hij gezien wordt. Hij heeft zin in de klus vandaag.

Hoe kom je tot leren?
Elke leefomgeving is een leeromgeving en leren is een autonoom proces. Sinds mijn bezoek aan VO-school Agora in Roermond een paar weken geleden, dolen deze zinnen door mijn hoofd. Ze zetten mij aan om verder na te denken over leren, hoe dat werkt, waar en wanneer dat gebeurt, en de rol van leerkracht en begeleider daarbij. Een school is dus niet nodig, en je beslist dus zelf of je leert? Hoe dan? Dat leren niet vanzelf gaat, dat weet ik zeker. Wat zijn dan stimulerende factoren om tot leren te komen, om ‘aan’ te gaan?

Inmiddels heb ik een heel lijstje factoren in mijn hoofd, stimulansen voor leren, voor het ‘aan’ gaan van leerlingen, studenten, collega’s, mezelf. Voorop staat volgens mij dat je je geborgen moet weten, dat je het vertrouwen hebt dat je in deze leef/leeromgeving een nieuwe, en dus spannende weg kunt gaan verkennen. Een goede leerkracht of begeleider kan daarin het cruciale verschil maken, hij of zij kan jou het vertrouwen geven dat zo essentieel is om stappen buiten je comfort zone te willen zetten. Dat is voor iedereen belangrijk, maar vooral ook voor al die leerlingen bij wie het leren niet zo soepel loopt. De jongen uit het verhaal hierboven had het geluk om op een leer-werkplek bij zo’n goede begeleider terecht te komen!

Meike Broecheler is Hogeschooldocent Marnix Academie Utrecht en docent bij NIVOZ