Een vernieuwende school opzetten is iets van de lange adem

20 mei 2019

Hoe zet je jouw initiatief door, wanneer alles en iedereen je tegen lijkt te werken? Marjolein Ploegman heeft jaren noeste arbeid verricht om haar innovatieve school werkelijkheid te laten worden. Ze zette zelfstandig De School in Zandvoort op, die haar deuren opende in augustus 2008. In het tweede deel van het videodrieluik over haar initiatief wordt door MaatschapWij de aanloop naar het verwezenlijken van haar droom belicht: een school met meer en flexibelere onderwijstijden. 

In het eerste deel van deze serie belichtten we de bijzondere en eigenzinnige visie van De School. Maar hoe is deze tot stand gekomen? En hoe doe je dat eigenlijk, een nieuwe school oprichten? Marjolein is min of meer toevallig bij het reguliere onderwijs terecht gekomen. Nadat haar eerste kind geboren was, kwam ze terug in Zandvoort waar ze een baan kreeg bij de Haarlem Business School.

Blik van de buitenstaander
'Het ontwerp van De School is voortgekomen uit allerlei vragen die ik me stelde als buitenstaander,' vertelt Marjolein. 'Ik kwam niet uit dat onderwijs. Ik keek er vanaf de buitenkant naar, ik was eigenlijk verwonderd, waarom zitten sommige dingen in elkaar zoals ze in elkaar zitten. Zou dat ook anders kunnen?'  Een van die dingen was tijd. Volgens Marjolein hebben kinderen meer gelijke kansen op ontwikkeling als ze ongelijk onderwijs krijgen. Een flexibelere tijdsindeling, maar vooral de mogelijkheid tot méér tijd kan er volgens Marjolein voor zorgen dat bepaalde achterstanden worden gecompenseerd. Ze dacht er goed over na en besloot er serieus werk van te maken.

Weerstand uit de omgeving
Dankzij de vrijheid van onderwijs in Nederland kan iedereen in principe een school oprichten. Toen Marjolein er dieper in dook, bleek het toch nog buitengewoon ingewikkeld. Er verstreken uiteindelijk vijf jaar tussen het eerste idee en het moment van openen. Marjolein: 'Wanneer je een school wilt starten moet je je sowieso aan allerlei formele procedures houden. Het begint bij het zoeken van een gemeente waar je je school wilt en mag vestigen.' Tot haar grote verrassing kon dat in Zandvoort, al was de gemeente gematigd enthousiast. De grootste weerstand kwam echter van de andere scholen. Dat raakte Marjolein persoonlijk, omdat het ook haar eigen leefomgeving betrof.

Bureaucratie
Vervolgens werd ze geconfronteerd met bureaucratie. Na twee jaar hard werken op een zolderkamertje werd alles zomaar van tafel geveegd. Drie kwart jaar voor de beoogde opening in augustus 2007, werd het initiatief ontboden door het ministerie, vanwege een andere interpretatie van een rekensom. 'Zo konden we weer een jaar terug in ons hok, om de hele procedure opnieuw te doen.'

Drie geïmproviseerde ouderavonden
Toen er uiteindelijk groen licht kwam, bleek het buitengewoon moeilijk een gebouw te vinden. De gemeente wilde niet zomaar een gebouw beschikbaar stellen, zonder de zekerheid dat de school daadwerkelijk ging starten. 'Maar hoe kan je ouders werven als je niet zeker weet of je hun kinderen een plekje kunt geven?' Tegelijkertijd moest het concept nog verder worden ontwikkeld en was er personeel nodig. En leerlingen natuurlijk. Drie geïmproviseerde ouderavonden verder waren er 45 aanmeldingen. Marjolein: 'Toch bleef het de hele zomer zoeken naar een ruimte, wat pas de laatste woensdag voor het begin van het schooljaar resultaat had.' Op maandag 11 augustus 2018, achter een gordijntje in de aula van een andere school, begonnen 14 leerlingen op De School. De overige aangemelde kinderen waren inmiddels ergens anders heen gegaan.

Bijzondere leerlingenpopulatie
Door de zeer onzekere start betroffen de aanmeldingen vooral kinderen die niet meer terecht konden op reguliere scholen. Het was nog onzeker of de school na vijf jaar mocht blijven bestaan, wat voor veel ouders een drempel bleek om hun kids aan te melden. Daardoor kwamen er steeds meer kinderen bij die om wat voor reden niet op een reguliere school uit de verf kwamen. Hier is De School zeker óók voor bedoeld, maar de complexe leerlingenpopulatie levert ook weer nieuwe uitdagingen op.

Wil je meer weten over Marjolein Ploegman en De School?
Ben je benieuwd hoe dit initiatief zich na een moeizame start in vijftien jaar heeft verder ontwikkeld? Lees dan het eerste artikel! 

Bekijk het videoportret:

Tekst is van Tanja Warning, redacteur van MaatschapWij. Video door Jeppe van Pruissen & Tanja Warning. MaatschapWij is een inspiratieplatform voor een socialer en duurzamer Nederland. We zetten change makers, actieve burgers, rebelse ambtenaren en betekenisvolle ondernemers in de spotlights. Om heel Nederland te laten zien dat je nooit te klein bent om impact te hebben. Dat het wél kan. En dat het al gebeurt.