De 'opbrengst' van de zomervakantie: stilstand, groei of achteruitgang?

22 oktober 2016

Nicole Wouters hoort collega’s weleens zeggen dat kinderen na de zomervakantie erg achter- of juist vooruit zijn gegaan in hun ontwikkeling. Maar kan een kind wel achteruitgaan in zijn ontwikkeling? Of is het zo dat de schoolse vaardigheden die voor de vakantie aangeleerd waren na de vakantie even niet meer zo paraat aanwezig zijn? En waarin groeien de kinderen juist wel? Nicole denkt terug aan haar eigen zomervakantie en maakt de balans op.

In de zomervakantie 2016 ging ik met mijn gezin (manlief, een dochter van 6 en een zoon van 4) kamperen in Frankrijk. Van tevoren hadden we Google de opdracht gegeven om ons kleine campings met een riviertje in Frankrijk te tonen. We vonden een kneuterige camping, met 65 kampeerplaatsen en 2 riviertjes, met Nederlandse eigenaren in het midden van Frankrijk.

We kozen bewust voor een camping zonder animatieteam, omdat we liever niet wilden dat zo’n team het ritme van onze kinderen op vakantie zou bepalen. Op deze kneuterige camping was dan ook geen animatieteam, dachten we.

De eigenaren van de camping waren oud-sportleraren en dat was aan alles te zien en te merken. Het was prachtig om te zien hoe zij met kinderen omgingen en elke dag werd er door hen een kleine activiteit georganiseerd. Dat varieerde van een kampvuur waarboven we broodjes en croissants konden bakken tot discozwemmen en stuivertje duiken in het zwembad, waarbij de eigenaar zijn kleingeld in het zwembad gooide en de kinderen de munten op mochten duiken. En mochten houden! Er werd na afloop geteld en gerekend hoe groot de buit was en wie het meeste opgedoken had. Je wil niet weten hoe blij ze waren met hun zelf opgedoken 35 eurocent. Allemaal eenvoudige activiteiten maar een groot plezier voor de kinderen.

Op maandag werd via het info-bord aangekondigd dat op vrijdag de botenrace plaats zou vinden. Volgens de medekampeerders het hoogtepunt van de week. Dat moest dan wel iets bijzonders zijn, want wij vonden het kampvuur, het discozwemmen en het stuivertje duiken al erg leuk. Ieder kind dat mee wilde doen met de botenrace had een week de tijd om een eigen boot te maken. Dit mocht van afvalmateriaal of van natuurlijk materiaal.

De hele week werden er bij onze tent bouwplannen en bouwtekeningen gemaakt. Tijdens wandelingen in de bergen werden diverse materialen verzameld. Eenmaal terug op de camping werden deze materialen in de rivier uitvoerig getest op hun drijfvermogen en snelheid. De plaatselijke winkeliers zullen zich vast afgevraagd hebben waarom de rollen duct tape zo snel uitverkocht waren. En elke dag zag je wel iemand bij de tent of bij de rivier een demo-model bouwen en testen. Op vrijdagochtend was het maar stilletjes op de camping. Iedereen zat op zijn eigen plekje zijn boot te bouwen. Er werd gebouwd, getest in de rivier en weer bijgesteld. De papa’s waren soms nog fanatieker dan de kinderen.

En toen was het om 16 uur zo ver. Iedereen meldde zich met zijn boot bij de receptie. De kinderen en de papa’s met trots en zelfvertrouwen op hun gezicht en de mama’s met de fotocamera. De boten werden één voor één door de eigenaren van de camping bekeken, bewonderd en beoordeeld op het uiterlijk van de boot en het gebruik van zo veel mogelijk natuurlijke materialen. Daarna werden alle boten tegelijk te water gelaten bij het startpunt in de rivier. Vol spanning en enthousiasme liep iedereen langs de rivier, over kampeerplaatsen en tussen de waslijnen door, met de boten mee richting de finish. De campingeigenaar had een lange stok bij zich waarmee hij alle boten, die vastgelopen waren tussen de stenen in de rivier, een zetje gaf. De stroming nam de boten mee naar de finish, zo’n 200 meter verderop. Daar stond een medekampeerder die alle boten afvlagde. Dit alles onder luid gejoel en applaus vanaf de kant omdat de boten toch in ieder geval een behouden vaart hadden gehad. En de bouwer van de snelste boot, die kreeg een waterijsje.

Wat genoten wij van dit fenomeen. De voorpret, het nadenken over de boten en het bouwen van de boten was zeker zo leuk als de race zelf. Het had iets gemoedelijks, iets kneuterigs. Omdat wij drie weken op deze camping verbleven hebben we drie keer aan deze race mee kunnen doen en konden onze kinderen iedere keer afkijken aan welke eisen een boot moest voldoen om kans te maken op een overwinning.

Op de vrijdagavond na de derde botenrace, tijdens het avondeten aan onze picknicktafel, kwam ter sprake dat het leuk zou zijn om een botenrace voor papa’s en mama’s te organiseren. Onze dochter, die zich inmiddels aardig thuis voelde op de camping, zou dat wel even regelen. Met een brief over een botenrace voor de volwassenen fietste ze alle tenten langs. Daarna hebben we samen een intekenlijst bij de receptie gelegd. Het was tijd voor het serieuzere werk. Lege jerrycans, stukken boomstam en ander groot drijfmateriaal werd de camping op gesleept. Enkele vaders verlegden hier en daar wat stenen in de rivier omdat hun boot breder bleek dan het parcours. De voorpret met gezonde concurrentie was voelbaar op de hele camping.

En op zondagmiddag stonden daar alle ouders met hun bootjes in de hand op de startplaats in de rivier. Was er een kind dat met een stok achter alle boten aan ging en stond onze dochter bij de finish en bepaalde welke boot gewonnen had. En nu waren het de ouders die bloedfanatiek en vol spanning langs de kant liepen en de kinderen die om het hardst riepen om de status van de boot van papa of mama aan de rest van de campinggasten mee te delen. De rollen waren omgedraaid maar het was prachtig om te zien en het was zichtbaar duidelijk hoe iedereen genoot van ook deze race. De winnaar kreeg een fles wijn van de eigenaar en er werd nog lang nagepraat tijdens de afwas.

En dan zijn onze kinderen tijdens de vakantie misschien even stil blijven staan in de ontwikkeling van hun schoolse vaardigheden. Maar wat plannen, beredeneren, vooruitdenken, uitvoeren, testen, bijstellen en organiseren betreft heeft hun ontwikkeling een enorme sprong gemaakt. En die vaardigheden worden niet getoetst, maar wel geleefd.

Nicole Wouters is leraar op basisschool Klinkers in Tilburg.