Blauwe plekken op de ziel

10 november 2022

In de SO+ klas van Bart Heeling zitten gewone kinderen. Zij zijn grofweg tussen de 6 en de 12 jaar en allemaal zijn ze nu al belast met een triest verleden of een heftig heden. Het vraagt compassie en maatwerk, zowel voor de kinderen als voor hun ouders. Of ouder. Of oma. Of verzorger. Want ook de thuissituatie is veelal ontwricht. Maar vaak heeft Bart ook helemaal geen vat óp of contact mét de ouders. Zoals bij die ene jongen, van wie we de naam even achterwege laten.

Er is niet zoveel mis met deze leerlingen; zij hebben vooral veel meegemaakt. Het is gewoon 'gedrag'.

Er zit een jongen in m'n klas en ik heb er nu even geen naam bij. Het is té zorgelijk, te kwetsbaar en ik merk dat ik het mee naar huis neem. Het is zaterdagavond nota bene. Voor mij, maar dus ook voor hem. Hij heeft het niet fijn en ik zal het volgende week wel weer van hem horen. Of merken. Of aan hem zien.

Hij zit gevangen in een systeem waar hij niet uit kan komen. Ongelooflijk intelligent, in zijn uitspraken en z'n denken. Weigert om aan schoolwerk te beginnen. Zegt hij ook letterlijk tegen mij: "Ik weiger."
Hij zit ook gevangen in zijn lichaam, letterlijk. Overgewicht. Houterig. Zweetlucht. Wil geen traktaties en speelt liever niet buiten in de pauze. Bij gym zit hij het liefst aan de kant. Moeite met schouderklopjes enzo. "Blijf van me af!" Ja, verbaal is hij behoorlijk aanwezig.

Maar sinds twee weken daag ik hem wat uit. Beetje duwen, prikken bij z'n schouders en in de weg lopen. En nu komt hij wat los. Hij duwt terug, slaat me en grijpt me zelfs bij m'n keel wanneer ik naast hem zit in de klas. Hij is ontzettend boos, gefrustreerd en ongelukkig, maar met een glimlach. Hij noemt het een smiling depression.

En inmiddels gaat hij sinds een week mee naar buiten in de pauze en doet hij wat actiever mee met de gymles. Hij wil vooral met mij stoeien, vechten en boksen. Prima. De blauwe plekken op mijn arm trekken eerder weg dan de blauwe plekken op zijn ziel.

Ik heb geleerd van onder andere Gabor Maté en Bessel van der Kolk dat stress, trauma en spanning zich vastzetten in het lichaam. Dan is dit toch wel het minste wat ik kan doen voor m'n leerling. In kleine stapjes en binnen acceptabele grenzen helpen om die spanning er een beetje uit te laten komen.

De vraag die me bezighoudt op deze avond, is: wat kan ik doen om het ook buiten school wat draaglijker te maken voor sommige kinderen?

Bart Heeling heeft in 2011 een master special educational needs als gedragsspecialist afgerond en werkt sinds enkele jaren als leerkracht in het speciaal onderwijs cluster 4.