Aanwezig zijn in vertrouwen

21 juni 2023

‘De onzekere student had me opnieuw in verbinding gebracht met mijn drijfveer en mijn eigen ervaring van onzekerheid en de weg zoeken.’ Het is voor sommige mensen moeilijk om complimenten in ontvangst te nemen of ze aan zichzelf te geven, erop te vertrouwen dat het goed is. Dat maakte mbo-docent Joost Vriens mee met een studente, maar uiteindelijk hield zij hem daarmee ook een spiegel voor.

Deze week had ik een gesprek met een student op haar stage. Ze heeft met hart en ziel gekozen voor de mbo-opleiding Maatschappelijke Zorg, omdat ze graag mensen wil helpen. Ze vond een uitdagende plek: mensen met een beperking ondersteunen op een dagbesteding. Deze mensen zijn onzeker, vinden het spannend om in een groep te werken. Haar begeleiders waren het erover eens dat ze grote vooruitgang had geboekt en dat ze heel goed is in het contact maken met de cliënten, omdat ze spontaan en open is. Voor twee cliënten had ze echt een verschil gemaakt, omdat die door haar spontaniteit nu mee durfden te doen aan een groepsactiviteit.

Deze positieve feedback was voor haar moeilijk om te ontvangen. Ze bleef terugkomen op een paar situaties die wat ongemakkelijk waren geweest. Het kostte mij en de begeleiders moeite om haar ervan te overtuigen om een aantal ‘onvoldoendes’ die ze had ingevuld op haar beoordeling om te zetten in een ‘voldoende’. Een ‘goed’ was niet bespreekbaar.

Op de terugweg, in de trein, onderzocht ik de groeiende frustratie die ik voelde. Ik wil zo graag dat deze jonge mensen hun kracht, hun schat ontdekken en dat als basis van hun groei kunnen gebruiken. De stevige wortel waardoor ze stormen kunnen doorstaan. Ik kan dat contact met hun boeddhanatuur, hun talent, niet voor ze maken, dat moeten ze zelf doen. Ik voelde extra motivatie door het besef dat ik er zelf lang over heb gedaan voordat ik die verbinding kon maken.  Na een tijdje stopte ik met deze bezinning. Ik was bezig in dezelfde spiraal terecht te komen als de student: denken vanuit een tekort.

Om mijn zinnen te verzetten luisterde naar een talk van een schrijver over zen. Hij vertelde een verhaal over zijn eerste zenlerares. Elke zondag maakte zij ruimte in haar woonkamer en legde 20 matten en kussens neer voor mensen die samen met haar konden mediteren. Toen de schrijver voor het eerst deelnam, zaten er vijf mensen in de zaal. Het eerste jaar dat de vrouw de kussens had neergelegd kwam er niemand. Het tweede jaar kwamen er meestal een of twee mensen. Het vierde jaar zaten er twaalf mensen, onder wie de schrijver.

De zenlerares vond het heel gewoon om het eerste jaar zonder studenten te zijn. ‘Ik wilde gewoon dienstbaar zijn aan het beoefenen en ik vertrouwde erop dat het zou groeien.’

Ik was op slag mijn frustratie kwijt. Wat een prachtig beeld. Aanwezig zijn in vertrouwen. Het lukte de student vandaag niet, maar misschien heeft het gesprek wat beweging gebracht. Ik drukte op de pauzeknop en ademde diep in en uit. Verbinding maken met het vertrouwen dat in mij is. Voor mij als leraar is dit een geweldige gift van inspiratie.

Dankbaar luisterde ik verder.

De zenlerares had dat jaar met lege kussens als een prachtige kans ervaren. Elke keer kon ze de aanwezigheid van de zenleraren die haar voorgegaan waren voelen. Ze zette een traditie voort. Dat eerste jaar had ze zich leerling gevoeld en dat had haar gemaakt tot de lerares die ze nu is.

Met een grote glimlach stapte ik uit de trein.

Zonder de aarzeling van de student over het aannemen van het compliment was dit verhaal vermoedelijk langs me heen gegaan. De onzekere student had me opnieuw in verbinding gebracht met mijn drijfveer en mijn eigen ervaring van onzekerheid en de weg zoeken.

Regelmatige meditatie en mindfulness helpen Joost en andere docenten ook in stressvolle momenten het juiste te doen ook in de ogen van de leerling. Met regelmatige meditatie en mindfulness blijf je een open en onderzoekende houding naar jezelf aannemen en leer je hoe alles met alles verbonden is en je oordeel uit te stellen. Het zorgt daarmee voor een grotere verbondenheid met jezelf en je leerlingen. Om de weg van open en intern onderzoek te blijven onderhouden en elkaar daarin te sterken en bemoedigen heeft Joost in samenwerking met collega Baltus van Laatum, die ook blogs schrijft voor hetkind, een onderwijs-sangha opgericht. Je kan daar meer informatie over krijgen via deze link.

Joost Vriens is docent Levensbeschouwing en zette daarnaast een onderwijs-sangha op.