Weten volwassen wel dat er een hele online wereld is waarin jongeren kunst uitwisselen? Inge Spaander vertelt over deze (digitale) omgeving waarin leerlingen maken, elkaar opzoeken en inspireren. Wat betekent dat voor onderwijs, voor jou als leraar?

In deze NIVOZ-podcast – over de plek van de kunsten in onderwijs en pedagogiek – houdt Inge Spaander een pleidooi voor meer speelruimte, voor ontmoeting, voor gesprek en voor maakprocessen. En ze begint in haar praktijk als docent Media op het Thorbecke VO in Nieuwerkerk aan den IJssel. Een wereld waarin ze ziet dat leerlingen – anders dan veel mensen denken – toch ook heel erg met kunstvormen en experimenten bezig zijn. ‘Via Instagram, Whatsapp en Snapchat zie ik zoveel memes en gave dingen voorbijkomen. Maar ook op een website als Deviant Art: waar onder meer digitale kunst en animaties worden gedeeld en op Wattpad, waarvoor jongeren in grote getalen fantasie- en avonturenverhalen schrijven. Je ziet dat er echt een enorm, creatieve community bestaat.’  

Jongeren hebben hun eigen weg gevonden om zichzelf te tonen aan de buitenwereld, wil ze maar zeggen. Inge Spaander is er enthousiast over. Al ziet ze natuurlijk ook dat in dit proces volwassenen of docenten buitenspel staan. Om verschillende redenen, zegt ze. ‘Je bent misschien geneigd om te zeggen: is dat nou echt kunst, of is dat nou zo moeilijk? Dat verklaart wellicht waarom ze met gelijkgestemden optrekken. De stap naar ons toe, naar de volwassen wereld, is te groot. Daarom zoeken ze elkáár op. Wij als volwassenen kennen hun wereld niet. Maar interessant is nu: hoe bewegen wij naar deze mensen, deze jongeren? In plaats van andersom, wat gebruikelijk is in onderwijs.’

Inge Spaander beweegt zich al meer dan twintig jaar door het onderwijslandschap, eigenlijk altijd op scholen of contexten waar in contact zijn en verbinding maken centraal staan. Onderzoek, vertrouwen, in het proces en in de leerling, en nieuwsgierigheid zijn de pijlers waarop haar leven rust. En dat is niet zomaar. ‘Mijn eigen middelbare schooltijd ben ik nogal struikelend doorgekomen. Er is destijds eigenlijk niet iets uit mij opgehaald, zoals ik dat noem. Ik hield toen bijvoorbeeld al heel erg van schrijven, maar geen docent heeft dat gezien. Daarin worden uitgedaagd, dat heb ik wel gemist ja.’

Vanaf het begin – als docent/mentor op het Via Nova College – heeft Inge altijd op scholen gewerkt waarin de nieuwsgierigheid voor de leerling heel centraal stond. Haar reis ging van het Kastanje College – waar Inge met 4havo leerlingen nog een onderwijs-kritische documentaire maakte Valt er hier nog wat te leren? – langs kunst- en cultuurorganisaties zoals Theater Babel, tot het vruchtbare werk bij Acato, een onderwijs-zorg-plek waar ze zich nog steeds één dag per week inzet voor thuiszitters en jongeren met autisme. Tussendoor gaf ze Onderwijs Meetups (010) mede vorm en schreef ze veel blogs en artikelen, onder meer voor NIVOZ-platform hetkind. ‘De ontmoeting met de ander heeft mij veel gebracht,’ weet ze. Dus: ‘Dat je als docent nieuwsgierig blijft, niet per se alleen binnen je school of vak, dat mag je denk ik ook wel als je opgave zien. Als een onderdeel van je professionaliteit.