Simon Verwer en Wouter Pols spreken over Philippe Meirieu en de betekenis van zijn denken voor het onderwijs en de omgang met leerlingen. Dat kan echter niet, zo maken ze duidelijk, zonder een goed verstaan van het begrip subject en subjectificatie.

‘Het is voor veel leraren misschien een gek, technisch woord,’ zo vertelt Simon Verwer, onder meer leraar filosofie aan het Hyperion Lyceum. ‘En als je niet geschoold bent in de filosofie, kun je eigenlijk ook niet weten waar het over gaat.’ Terwijl een goed verstaan zo veelbetekenend en verstrekkend is voor je leraarschap, vertelt hij. ‘Meirieu heeft een omvangrijk oeuvre en een geluid dat ik in Nederland niet eerder hoorde. In de praktijk van mijn leraarschap denk ik dagelijks aan zijn gedachtengoed.’

Meirieu is van 1949 en volgens Pols een typische exponent van de soixante-huitard beweging. Hij is in Frankrijk de pedagoog bij uitstek en betrokken geweest bij belangrijke onderwijshervormingen. Meirieu stelt ‘dat enkel de pedagogiek de sleutel biedt om vooruitgang te boeken binnen de tegenstellingen die wij het hoofd moeten bieden in het huidige onderwijs’. Pedagogiek als sleutel voor goed hedendaags onderwijs dus. Maar wel een pedagogiek die niet tot eenvormigheid leidt, een pedagogiek waarbinnen tegenstellingen mogen blijven bestaan, waar weerstand in stand blijft.

Simon Verwer kwam Meirieu op het spoor bij het recenseren van ‘Het prachtige risico van onderwijs’ van Gert Biesta. Vervolgens vertaalde hij in 2016 één van zijn vele (meer dan dertig) boeken, Pedagogiek, de plicht om weerstand te bieden. Wouter Pols is recent aan de vertaling van ‘Frankenstein pedagogue’ begonnen. Maar wat het werk van Meirieu betreft, was hij er veel eerder bij. ‘Ik las zijn boeken al in de jaren negentig.’

In deze podcast worden Meirieus ideeën verhelderd en is de onderwijspraktijk nooit ver weg. De complexiteit daarvan betekent dat er geen pasklare antwoorden zijn. Wouter Pols. ‘Meirieu zegt: Je bent als leraar geen sociaal ingenieur. Onderwijzen is een avontuur en een voortdurend zoeken naar wat het beste is. Waarin je op onverwachte momenten beslissingen neemt waarvan je tevoren niet weet of ze goed zijn.’ Pols zelf pleit voor een pedagogische staalkaart die je als beginnend leraar zelf in elkaar knutselt. ‘Dat aspect zou ook in opleidingen meer aandacht moeten krijgen.’

Een kennismaking met Meirieu zorgt voor verandering, meent Verwer. ‘Aanvankelijk ben je als beginnend leraar vooral met de groep bezig die je voor je hebt. Daarna ga je de leerlingen individueel wat beter zien, met hun eigen vragen, behoefte en identiteit. En tot slot kom je bij de kinderen uit. Is het juist die ene gebeurtenis – via de omstandigheden die jij als leraar schept - waardoor ze als mens verschijnen. Soms ook tot grote irritatie. Maar het is tegelijk precies dat wat het vak zo mooi maakt.’

Interview met Wouter en Simon: Rikie van Blijswijk.
Opname en redactie: Rob van der Poel.