Anke en Judith – twee docenten uit het voortgezet onderwijs - lazen De terugkeer van het lesgeven, het boek van onderwijspedagoog Gert Biesta. Hoe landen zijn woorden, wat betekenen ze voor hun onderwijspraktijk, voor de leraar die ze willen zijn? Maartje Janssen bevraagt ze in deel 2 van deze NIVOZ-podcast.

In het eerste deel ging het gesprek met Anke Niessen en Judith Rotink vooral over de pedagogische opdracht en over wereldgericht onderwijs, als derde optie naast het leerling- en leerstofgericht onderwijs. Biesta pleit voor die middenweg, waarbij onderwijs dan vooral bedoeld is om het verlangen in de leerling te wekken om ‘op een volwassen manier in de wereld te zijn’. In dit tweede deel horen we in hoeverre het Anke en Judith lukt om in hun didactiek en in het curriculum de ontmoeting van de leerling met de wereld – zoals Biesta het noemt - mogelijk te maken. Ook worden filosofische en pedagogische concepten als het appèl, lesgeven als dissensus en vertrouwen verkend en gerelateerd aan hun onderwijspraktijk. 

Anke Niessen is werkzaam op het Koningin Wilhelmina College in Culemborg, waar ze zowel lessen Frans geeft in het reguliere systeem, als coach is op het KWC-Agora, een plek en een onderwijsstructuur waar de leerlingen veel meer ruimte ervaren. In die twee werelden zoekt ze haar weg met leerlingen met verschillende behoeften en houdt Biesta haar met zijn pedagogische visie en gedachten een spiegel voor. ‘Ik heb theorie een tijd gezien als iets waarvan ik me afvroeg of leraren daar wel op zitten te wachten. Maar het lezen van Biesta is weer een bevestiging dat het zo belangrijk is om die ondersteuning te zoeken, vanuit concepten of hoe je het ook wilt noemen. Om te kunnen zien en te reflecteren op wat ik aan het doen ben.’

Zo ook Judith Rotink, werkzaam als docent scheikunde op het Thomas a Kempis College in Arnhem en die  – net als Anke – in 2016-2017 via een traineeship Eerst de Klas uiteindelijk definitief voor het onderwijs koos. 'Biesta geeft woorden aan ervaringen die ik heb, maar die ik zelf dan niet helemaal kan duiden. En ik ben door sommige dingen die hij schrijft toch ook weer aan het denken gezet. En dat is het leuke van onderwijs en leraar zijn. Je blijft daarmee in ontwikkeling, nadenken over en bijschaven, veranderen.’

In De terugkeer van het lesgeven spreekt Biesta over de existentiële betekenis van vertrouwen geven in onderwijs, dat dus altijd een risico in zich heeft. En wijdt hij uit over het appèl, een begrip dat hij aan het werk van filosoof Emmanuel Levinas ontleent, om te laten zien dat het vooral de wereld is die ‘roept en ons aanspreekt’. En dat onze eigen interpretaties en begrijpen een ontmoeting in de weg kunnen zitten. In dat verband wijst hij ook op de wens om ‘alles te willen weten’ en op het groeiende aantal dossiers en labels die aan kinderen vastkleven. ‘Kennis kan een blokkade vormen voor hun toekomst als subject’, schrijft hij. ‘Wanneer we juist geen weet hebben van wie onze leerlingen eigenlijk zijn, van hun bagage, zijn we misschien beter in staat om hen opnieuw en op onvermoede manieren te benaderen.’

Hier kun je luisteren naar deel 1 van de podcast met Anke en Judith.