Professionele nabijheid in plaats van distantie

16 februari 2016

René Peters, Tweede Kamerlid namens het CDA, ontmoet een ex-verslaafde man, die hem kort maar krachtig inzicht biedt in de absolute noodzaak van menselijk contact met hulpverleners of leerkrachten. Of, zoals de man het zelf op een prachtige manier noemt, “professionele nabijheid”. Een mens zien als mens, en niet als een probleem of een mens met een probleem, dat is wat deze man uiteindelijk hielp, waardoor hij nu zijn leven weer op orde heeft. Een verslag uit de eerste hand.

Een jaar of vijfenveertig zal hij nu zijn. En sinds kort werkzaam als ervaringsdeskundige met een verslavingsverleden. Leren kon hij als kind goed. Maar ergens in de puberteit ging het fout. Onverklaarbare angsten namen de overhand. Drugs en alcohol gaven verlichting. Uiteindelijk belandde hij op straat (het gaat hier niet om de man op de foto, red.).

Inmiddels heeft hij zijn leven op orde. En heeft hij een goed leven en een zinvolle baan. Maar dat ging niet vanzelf. Een onwaarschijnlijke rij aan hulpverleners hebben hem proberen te helpen. En allemaal concentreerden zij zich op zijn verslavingsprobleem. ‘Goed bedoeld natuurlijk. Maar begrepen voelde ik me niet. De verslaving was een probleem, maar voor mij ook een oplossing.’

Soms lukte het om een tijd lang minder te gebruiken. Maar lang duurde dat nooit. Zodra angsten weer de kop opstaken, boden drugs en alcohol verlichting. Over ‘het fijne’ van drugs werd met hulpverleners niet gepraat. En echt begrepen voelde hij zich nooit. Een gesprek van mens tot mens was er niet altijd bij. Hulpverleners hielden op gepaste wijze afstand. ‘Professionele distantie noemt men dat.’

Na ruim twintig jaar verslaving werd de diagnose ‘schizofrenie’ vastgesteld. Door een dokter die wel verder keek dan zijn drugsgebruik. Een man die met hem sprak als mens met een probleem in plaats van junk. Zijn angsten kwamen ergens vandaan. En, beter nog, bleken met medicijnen onder controle te krijgen. De verslaafde werd een patiënt met een diagnose. En die patiënt kwam langzaam op verhaal, werd clean en kreeg zijn leven weer op orde.

‘Veel mensen die diep in de problemen zitten hebben een gruwelijke hekel aan hulpverleners. Die begrijpen je toch niet, denkt men. Ze kijken vooral naar je probleem en hebben ze maar verrekte weinig aandacht voor de mens daar achter. Toen ik ineens slecht ging presteren op school heeft niemand ook maar een woord met me gesproken. Laat staan dat ze er achter probeerden te komen wat er met me aan de hand was. Hoe had het kunnen zijn als ik in plaats van professionele distantie, professionele nabijheid had ervaren? Die aandacht, die nabijheid, probeer ik in mijn werk nu wel te bieden.’ Mooi…

René Peters (CDA) is Tweede Kamerlid namens het CDA.