'Ik voelde hier (hij wijst zijn hart aan) dat ik toen gelukkig was en trots op mijzelf omdat ik dat durfde'

25 november 2017

'Pieter spreekt het woord zelfvertrouwen glunderend uit.' Hanneke van den Berg verzorgt gelukslessen op basisscholen. Als ze bij een groep 5 haar lessen mag geven is ze toch een beetje nerveus omdat er ‘echte juffen’ rondlopen die een andere stijl van lesgeven hebben dan zij. Ze merkt al snel dat de kinderen heel ontvankelijk zijn voor de aandacht die je ze geeft en de ruimte om zelf te denken. Het voorbeeld van Pieter van 8 jaar oud. 'Je excuses aanbieden voelt dus als jezelf kwetsbaar opstellen.'

Dat geluk iets anders betekent dan materiële dingen, weten de kinderen van deze groep 5 al. In de gelukslessen in de weken ervoor was daar uitgebreid over gepraat en er was geoefend in ‘positief’ denken.  Maar om het concreet te maken voor 8- en 9-jarigen was er nog wel wat werk aan de winkel.

In de les met als thema: ‘Wat is zelfvertrouwen?’ en ‘Hoe kun je trots zijn op jezelf’? was het een geroezemoes in de klas. Elk kind van de groep was bezig om zijn of haar gedachten op te schrijven over de begrippen en dat samen te bespreken.

De kinderen waren er al over uit dat je iemand niet mag uitschelden, geen pijn mag doen of pesten. Dat is geen sociaal gedrag en bovendien onaardig. Daar wordt een ander heel ongelukkig van. Iemand helpen en iets liefs doen voor een ander begrijpen ze heel goed.

De grootste uitdaging van de les zat erin om de kinderen zelf te laten denken over de onderwerpen. En al snel werd er druk gespeculeerd over hoe je je voelt als je geen zelfvertrouwen hebt. Zo kun je buikpijn krijgen of misselijk worden als je iets niet durft, hoofdpijn omdat je steeds maar over iets moeilijks nadenkt en pijn in je benen (‘zwiebelbenen’) waardoor je niet verder kunt lopen als iets eng is.

Ook Pieter van 8 jaar denkt mee. Een jongen met een stoer uiterlijk en ondeugende ogen. Na diep nadenken is hij tevreden. Hij weet wat zelfvertrouwen is. Hij begint zijn verhaal te vertellen, een verhaal over een fout die hij gemaakt heeft.

Pieter had na schooltijd Jeroen, een jongen uit een andere klas, beledigd en een klap verkocht.  ‘Gewoon omdat we ruzie hadden...' verklaarde Pieter. Waar de ruzie over ging wist Pieter niet meer. Jeroen had gehuild bij de ruzie en was verdrietig naar huis gegaan.  Daar had Pieter eigenlijk wel moeite mee gehad, zo vertelde hij, want Jeroen was zijn vriend.

Pieter had thuis het verhaal verteld. Van zijn ouders moest hij het goedmaken met Jeroen en zijn excuus aanbieden. In zijn ogen wel terecht, maar toch durfde hij dat niet. Want de ruzie en de ruzie oplossen daarvan gaf een ‘raar gevoel’ in de buik zo verklaarde Pieter.

De kinderen luisterden eerst wat giechelend, maar al snel was het muisstil in de klas toen ze beseften dat het toch wel heel wat is als je zomaar zoiets durft te vertellen. Hier wordt iets duidelijk gemaakt wat de kinderen ook herkennen bij zichzelf.

Excuus aanbieden voelt dus als jezelf kwetsbaar opstellen.

Pieter vertelt dat hij de ruzie heeft opgelost door Jeroen zijn excuses aan te bieden.

‘Eerst durfde ik niet juf, maar ik dacht: "Kom op, ik ben goed zoals ik ben en Jeroen is ook goed zoals hij is" ( want dat hebben we geleerd juf..."). Toen ben ik zelf naar hem toegegaan en heb mijn excuus aangeboden. Ik voelde hier (en hij wijst zijn hart aan) dat ik toen gelukkig was en trots op mijzelf omdat ik dat durfde, ik had zelfvertrouwen.'

Pieter spreekt het woord zelfvertrouwen glunderend uit. ‘Jeroen was blij  toen ik mijn excuus had aangeboden, nu zijn we gelukkig weer vrienden.'

Wat is wederkerigheid in geluk? Wat is eigenlijk iets goeds doen voor een ander zodat je daar zelf gelukkig van wordt? Hoe breng je sociaal gedrag in kaart, zonder dat het ‘zweverig’ wordt en voor de kinderen nog steeds te hanteren? Wat zijn goede manieren, gewoon omdat het erbij hoort of omdat je dat fijn vindt om te doen? Waar word jij en de ander blij en gelukkig van?

Dit mooie voorbeeld geeft aan dat jonge kinderen zich al bewust kunnen worden wat hun eigen gedachten en hun gedrag kan doen in de wereld. En dat is het bijzondere van deze lessen: erop vertrouwen dat je jezelf mag zijn, omdat je daarmee jezelf en anderen gelukkig kunt maken. Een mooiere wereld met gezond geluk!

Hanneke van den Berg is kindercoach-counsellor-coach in praktijk  Kicoco Kindercoaching  in Delft.