Fifty ways to meet the beloved

4 juli 2022

'Onlangs vierden we Sint Jan, de zomerzonnewende. Het idee daarachter is: het licht in mij mag groeien, de donkere kanten die niet mijn meest wezenlijke kanten zijn mag ik in het licht zetten, laten varen.' Op de valreep voor de zomervakantie, geeft psycholoog Vincent Duindam wat advies mee: relativeer wie of wat je altijd dacht dat je zelf was, om contact te maken met je bron.

We kunnen zo gefascineerd zijn door wat er in ons leven en tussen onze oren gebeurt, dat we denken dat dat álles is. Er zijn problemen in ‘de wereld’. Ik noem ze even niet - kijk naar het journaal. En ons eigen leven lijkt soms zo problematisch: onze stemmingen, onze relaties, perikelen in onze activiteiten, in de buurt.

Er is een mooi Joods verhaal, waarin iemand de rabbi vraagt of daar nu echt niet aan te doen eens. “Zeker wel”, zegt de rabbi. “Pak die pilaar vast en klem deze zo stevig vast, als je kunt. Zo en nu mag je weer loslaten.”

Het verhaal treft me. Zo kun je dus kijken naar onze eigen ingewikkeldheid, de problemen die we zelf creëren, onze beperkte voorkeuren en afkeren, het hele verhaal dat we over onszelf en (dus) de wereld vertellen. We kunnen volkomen in de ban zijn van onze opinie, (mentale) pijn(tjes), etc.

Stevig vastpakken en loslaten. Ook bij fysieke oefeningen werkt het vaak zo. Span alles nog eens extra aan - en laat maar los. Op dezelfde manier kunnen we misschien ons fictitious self, ons imaginaire ik loslaten. Die aspecten van onszelf waarvan we veel te lang in de ban zijn geweest.

Onlangs vierden we Sint Jan, de zomerzonnewende. Het idee daarachter is: het licht in mij mag groeien, de donkere kanten die niet mijn meest wezenlijke kanten zijn mag ik in het licht zetten, laten varen.

Na het Joodse en het Christelijke verhaal nog een Boeddhistische variant. Het woord Nirvana bestaat uit twee elementen: nir betekent ‘uit’ en vana betekent ‘blazen’. Hetzelfde idee: je maakt jezelf vrij van je ‘kleine’ kanten, je machinaties, het jouw kant op sturen, etc. En als je jezelf op die manier leegmaakt, blijft je essentiële Zelf over: Liefde, verbondenheid, bewustzijn zelf.

Tolle zegt het zo: “Jezelf kennen als het Zijn onder de denker, de stilte onder de mentale ruis, de liefde en vreugde onder de pijn, is vrijheid, verlossing, verlichting.”

Het gaat er dus om los te laten, of in elk geval te relativeren, transparant te maken, wat je altijd dacht dat je zelf was. Waar je door gehypnotiseerd was: wie ben ik nog als dát er niet meer is. Hoe moet ik dat ooit laten gaan. Ik houd ervan, ik ben er misschien wel een beetje verliefd op.

Toen kwam er een popsong uit mijn jeugd, 1975, ik was 17 jaar. En Paul Simon zong: "50 Ways To Leave Your Lover".

In die tijd ‘las’ ik het lied natuurlijk zo: het kan best ingewikkeld lijken om het uit te maken (nir-vana) met je vriendinnetje of vriendje. Maar, kom-op, hoe moeilijk kan het zijn: glip weg door de achterdeur, spring op de bus, maak een ander plan. En je hoeft helemaal niet veel uit te leggen. Lange discussies zijn totaal overbodig. Doe het! Doe jezelf niet langer pijn, bevrijd jezelf.

Ik realiseer me nu dat dit net zo geldt voor die lastige kanten van onszelf waar we zó aan verknocht zijn, dat we niet precies weten hoe we daar ooit vrij van kunnen worden. Laat je niet langer hypnotiseren.

"50 Ways To Leave Your Lover"

"The problem is all inside your head"

She said to me

"The answer is easy if you

Take it logically

I'd like to help you in your struggle

To be free

There must be fifty ways

To leave your lover"

 

You just slip out the back, Jack

Make a new plan, Stan

You don't need to be coy, Roy

Just get yourself free

Hop on the bus, Gus

You don't need to discuss much

Just drop off the key, Lee

And get yourself free

 

She said, "It grieves me so

To see you in such pain

I wish there was something I could do

To make you smile again"

I said, "I appreciate that

And would you please explain

About the fifty ways?"

 

She said, "Why don't we both

Just sleep on it tonight

And I believe in the morning

You'll begin to see the light"

And then she kissed me

And I realized she probably was right

Als er 50 manieren zijn om van je onechte zelf af te komen (maar op een vriendelijke manier: in het licht zetten, transparant maken, vergeet de compassie niet), dan zijn er precies evenveel manieren om contact te maken met de bron:

There must be fifty ways to meet the beloved. 

Vincent Duindam is psycholoog, publicist en docent op de Universiteit Utrecht.