Een bijzondere ontmoeting, 37 jaar later

12 oktober 2020

Na 37 jaar ontmoet pedagoog Astrid Reber haar basisschoolleerkracht, juffrouw Van Pernis. Ze wil haar iets vertellen wat ze als basisschoolleerling niet kon.

20 september 2020. Het is een prachtige septemberdag. Samen met mijn beste vriendin, Daphne, vertrek ik op weg naar een bijzondere ontmoeting. 

Daphne en ik kennen elkaar sinds we bij elkaar in klas 3 van de basisschool zaten. Wat begon als een basisschoolvriendschap groeide uit tot een vriendschap voor het leven. Waarbij afstand geen rol speelt. De vriendschap die ik met haar had op de basisschool, was voor mij van groot belang. Ik was veel bij Daphne thuis en mocht er ook vaak logeren in de weekenden. Een veilig huis aan de overkant van mijn eigen thuis. 

Thuis waar ik mij niet veilig voelde. Thuis waar wij niet veilig woonden. Thuis waar wij altijd leefden in spanning. Bang voor de volgende ruzie, slapeloze nachten doordat ik mijn stiefvader tekeer hoorde gaan, altijd alert en op mijn tenen lopen. Thuis waar mijn stiefvader de dienst uit maakte: dronk, mijn moeder lichamelijk en psychisch mishandelde ons psychisch mishandelde. Mijn moeder probeerde van alles om het voor ons leefbaar te maken. Zij ving letterlijk en figuurlijk de klappen op. Een thuis maar geen veilig huis.

School was voor mij een andere wereld. Daar waren vriendinnen, juffen, meesters, daar was afleiding, schoolwerk, ontspanning. Als ik de deur van thuis achter mij dichttrok en naar school liep, liep ik mijn andere wereld in. Die twee werelden waren gescheiden. Niet dat dat thuis expliciet gezegd werd, maar op de een of andere manier wist ik zelf wel dat het niet de bedoeling was om buitenshuis te vertellen wat er thuis aan de hand was. Dus hield ik mijn mond. Dat betekende dat ik op school mijzelf niet volledig kon laten zien. Ik liet alleen mijn ‘buitenkant’ zien. Blijven lachen, stil houden en hard werken op school. Angst, verdriet en zorgen hield ik goed gecontroleerd verborgen voor iedereen.

Daar staat ze dan, 37 jaar later; mijn basisschooljuf! Precies zoals ik me had voorgesteld. Ze komt me met een glimlach tegemoet en onmiddellijk voelt het alsof we elkaar vorige week nog hebben gezien. Ik herken hoe ze staat, loopt, praat en hoe ze mij aankijkt. Wat een gastvrije ontvangst door haar en haar man. Al snel kletsen we over onze levens, het gat van 37 jaar lijkt verdwenen.

Dan bied ik haar mijn boek ‘Laagje voor laagje’ aan. Een speciaal exemplaar. Want in dit boek heb ik een noot voor haar geschreven. In enkele woorden heb ik geprobeerd op te schrijven wat zij voor mij heeft betekend, toen ik bij haar in klas 3 en 4 zat. Eerlijk gezegd is dat niet in woorden weer te geven.  

Eindelijk kan ik haar vertellen wat ik haar toen niet kon en mocht vertellen. Ik vertel haar over mijn thuissituatie van toen. Dat ik altijd het gevoel heb gehad dat zij mij echt zag, ondanks dat ik mij niet volledig zichtbaar kon maken en durfde te vertellen.  

Deze juf heeft mij ‘gezien’ en kon verder kijken dan mijn ‘buitenkant’. Ze omschrijft mij, 37 jaar later als: dat altijd rustige, stille meisje met een hoofd vol. Zo was het.

Nu, een paar dagen na die bijzondere ontmoeting, realiseer ik mij pas echt hoe belangrijk het voor mij was. Het is nauwelijks in woorden weer te geven. Het was helend. Eindelijk kunnen zeggen wat ik toen niet kon of durfde. Eindelijk mezelf écht zichtbaar kunnen maken ten opzichte van mijn juf.

Deze bijzondere ontmoeting motiveert mij nog meer om te doen wat ik doe. Luisteren naar het kind, een mogelijkheid creëren waarbinnen het kind zich durft te laten zien. Zodat het zich vervolgens verder kan ontwikkelen. 

Mijn boek lijkt soms een druppel op de gloeiende plaat, maar mijn drive is groot. Het boek schrijven was één, nu moet ik doorgaan. Omdat er zo veel kinderen zijn met een 'buitenkant' die anders is dan wat ze aan de binnenkant voelen. Professionals die met kinderen werken, binnen het onderwijs en daarbuiten, inspireren, motiveren en activeren, om het kind écht te zien, zodat het zichzelf verder kan ontwikkelen, dat is mijn taak. En zo die druppel steeds iets groter maken.

Omdat ieder kind een juf, meester, of wie dan ook, verdient, die verder kijkt en hem/haar écht ziet. 

Met een speciale dank aan mijn basisschooljuf, juffrouw Van Pernis.

Astrid Reber is schoolpedagoog in dienst van het Onderwijs Expertise Centrum regio Ijsselstein - waar onder meer de stichting Trinamiek valt. Ze tekende tientallen pedagogische verhalen uit haar praktijk op en bundelde dat in het boekje Laagje voor laagje, dat in 2019 in eigen beheer is uitgegeven.