De toets is niet op tijd af: ‘Ze heeft het hele jaar hard gewerkt en geleerd, maar het lukt haar nu niet.’

13 juli 2015

Het is weer toetsweek. De leerlingen werken hard aan hun proefwerken. Twee meiden, Pien en Lieke, zijn niet op tijd klaar. De een heeft een dyslexieverklaring, de ander niet. Arno van Uden ziet het gebeuren, en reageert vanuit zijn hart.

Geconcentreerde gezichten, vragende blikken, gefronste wenkbrauwen, zuchtende monden, schrijvende pennen en soms een vinger en een vraag. De leerlingen uit mijn mentorklas zijn bezig met de laatste activiteit van dit schooljaar: de toets-driedaagse, twee toetsen per dag, 50 minuten per toets.

Niet elke leerling lukt het om een toets binnen de gestelde tijd af te krijgen. Dat vind ik vervelend. Dat voelt niet goed. Ik weet hoe hard ze geleerd hebben, het hele schooljaar. Ze krijgen van mij dan ook de mogelijkheid om de 10 minuten pauze te gebruiken om de toets af te maken. Met dit beetje extra tijd lukt het om de toets af te krijgen en kan elke leerling laten zien wat hij/zij geleerd heeft.

Zo ook bij de toets Engels. De eerste toets van de dinsdag. Elke leerling is aan het werk en doet zijn best. Zelfs na de extra 10 minuten hebben enkele leerlingen de toets niet af, ondanks het harde werken. Dit geldt ook voor Lieke en Pien, twee hartsvriendinnen. Beide leerlingen zijn vrolijk, gezellig, gemotiveerd, aardig, sociaal, hebben een goede werkhouding en zijn serieus met school bezig. Hun prestaties lopen niet ver uiteen. Er is wel een verschil: Lieke heeft dyslexie, met verklaring op papier. Dit geeft haar het recht op tijdsverlenging. Dat heeft Pien niet. Na afloop van de toets Engels vraag ik aan Lieke of ze de toets af wil maken. Dat wil ze wel, graag zelfs. Pien vraagt: ‘Mag ik dat dan ook?’. ‘Nee, want….’, mompel ik, ‘jij hebt geen dyslexie’, wil ik vervolgens zeggen. Dit laatste stuk komt niet uit mijn mond, het blijft liggen op mijn tong. Mijn gevoel, het gevoel van rechtvaardigheid houdt mij tegen.

Zowel Lieke als Pien verdienen de extra tijd. Ik gun het ze beide, ze krijgen het dus ook! Zodat ze af kunnen maken waarvoor ze hun best hebben gedaan. Lieke heeft het recht omdat ze dyslexie heeft. Maar ook Pien verdient deze tijd. Ze heeft het hele jaar hard gewerkt en geleerd, maar het lukt haar nu niet. Ze heeft meer tijd nodig. Ik geef het haar. Het toeval wil dat ze allebei dezelfde oefening moeten maken en dat is niet de laatste oefening van de toets.

De volgende dag komen Lieke en Pien vrolijk binnen. Lieke heeft een ruime voldoende behaald en Pien net een voldoende. De extra tijd, 5 minuten, was precies genoeg om de oefening af te maken en om een voldoende te scoren. Op deze manier wordt het schooljaar met een positief gevoel afgesloten.
Het recht dat kinderen ontnomen wordt omdat ze geen, of niet de juiste, diagnose hebben frustreert mij. In dit geval hebben zowel Lieke als Pien extra tijd nodig. Lieke krijgt het omdat ze een dyslexieverklaring heeft. Ze geeft aan dat het nu niet komt door haar dyslexie. Pien heeft het nu nodig vanwege een andere ‘blokkade’, maar omdat het niet onder een gespecificeerd label te plaatsen is heeft ze er geen recht op. Ik vind dat vreemd en onrechtvaardig! Ik gaf ze dus de extra tijd die ze nodig hadden. De beloning: twee vrolijke gezichten de volgende dag!

Arno van Uden is docent aan het Kempenhorst College in Oirschot.