Bestuurder roept op: 'Blíjven ontwikkelen nu, in onderwijs'

17 juni 2020

Ze maakt zich ‘een beetje zorgen’ als ze onderwijsmensen hoort zeggen dat ze in de crisis goede dingen leerden en die willen vasthouden. Want dat impliceert volgens bestuurder Helma van der Hoorn dat de basis blijft zoals die was. 'Maar de koevoet moet ertussen. We moeten niet door naar een nieuwe status quo, maar blíjven ontwikkelen nu. Van mij had die crisis nog wel langer mogen duren.' Dit artikel is gemaakt door Hester van der Kaa en verscheen eerder op de website van de PO Raad. 

Ok, dat is natuurlijk niet helemáál waar, van dat langer duren. Van der Hoorn vond de nieuwe situatie 'van het begin af aan overwegend alleen maar tof' maar maakt zich ook zeer zorgen om de kinderen die in een stressvolle of onveilige thuissituatie zitten. De schade die hén door de weken van scholensluiting berokkend is, is 'sowieso veel te hoog'. Maar er viel niets te kiezen. En de bestuurder van SaKS (veertien katholieke basisscholen in Alkmaar en Bergen) zag aan de andere kant alleen maar positieve dingen. 'Een veel sterkere samenwerking tussen teams, tussen scholen. Leerkrachten hebben enorm veel geleerd. Iedereen komt los van de bestaande mindset.'

Anders blijven doen

Een voorbeeld: de onderwijstijd. 'Geef scholen een vast aantal uur en ze zeggen: We doen een uurtje dit, dan een uurtje dat…', zegt Van der Hoorn. 'Maar nu die structuur van dagen en uren wegviel, gingen leraren heel goed kijken naar wat echt belangrijk is. En dan blijkt dat we in 50% onderwijstijd eigenlijk net zoveel bereiken als voorheen in 100%. Tijd om de onderwijstijd los te laten wat mij betreft…'

De bestuurder hoopt ook dat verdergaande differentiatie bij het ‘nieuwe normaal’ hoort. 'Daarover hoor ik zoveel voorbeeldjes. Van leerkrachten met kinderen die moeite hadden met rekenen en nu in acht weken thuis heel veel geleerd hebben. Dan hoop ik dat een leerkracht beter blijft kijken wat een kind nodig heeft. Als een leerling zegt dat rekenen op school slecht lukt omdat zijn hoofd daar voor half tien nog niet voor aanstaat, hoe kun je dan verantwoorden dat je dit kind gewoon weer om negen uur aan het rekenen zet? We moeten het anders blíjven doen.'

Maar er zijn toch ook leerachterstanden opgelopen? 'Dat woord wil ik niet meer horen. Wij gaan niet uit van wat kinderen níet hebben geleerd, maar van wat ze wél hebben geleerd. We starten met de vraag: Wat heb je in de afgelopen acht weken over jezelf geleerd? Wat heb je wél ontwikkeld? Op díe ontwikkeling gaan we voortbouwen.'

Continu veranderen

Wat Van der Hoorn níet wil, is ‘doorkantelen naar een nieuwe status quo’. Zie het als een kubus, zegt ze. 'De SaKS-scholen waren al redelijk aan het kantelen. We stonden, zeg maar, op één hoek. Heel veel scholen zijn nu zover dat ze door zullen kantelen. Maar je loopt het risico gewoon, plof, op het volgende vlak terecht te komen: een nieuwe status quo. Vandaar dat ik roep om die koevoet: we moeten continu doorrollen. De mindset van de sector is opgeschud en dat moeten we vasthouden. Dán kunnen we terechtkomen in de noodzakelijke modus van continu veranderen.'

Doorrollen

SaKS zelf gaat stichtingbreed alle ingezette veranderingen ophalen en deelbaar maken. Om de al ingezette beweging van 'kantelen' nu te laten 'doorrollen'. Want voor je het weet is het ‘oude normaal’ terug, ziet de bestuurder. Luttele weken na de heropening van de scholen vroeg een van haar directeuren of invallers konden worden ingezet, de school had een aantal zieke leerkrachten. Van der Hoorn: 'Dan zeg ik: Hoe kan dat nou? Dat we meteen terugschieten naar dat oude, traditionele denken? Met de nieuwe middelen en ervaring zou een zieke leerkracht toch nooit meer een probleem moeten zijn? Ga dit met elkaar uitvinden. Zet een camera op de rekenles in school X voor de klas van school Y. En ik weet dat dat eenvoudig is gesteld, maar het gaat erom dat we de creativiteit in onze sector nog veel te weinig benutten. Als de afgelopen periode ons íets heeft geleerd, dan is dat dat er véél meer mogelijk is dan wel altijd dachten. Ik verwacht niet alleen dat elke school straks kan vertellen voor welke manier van werken zij kiest ná de coronatijd. Ik verwacht dat alle scholen hun verhaal ook blíjven aanpassen.'

Helma van der Hoor is Voorzitter van het College van Bestuur bij SAKS Samen Katholieke Scholen.