Als je een leerling niet begrijpt

24 augustus 2022

Wat doe je als je een leerling totaal niet begrijpt? Forceren is altijd af te raden maar machteloosheid is ook niet de plek waar je mag verwijlen. Het helpt als je iets aan je blik, je waarneming of je beleving kan doen, realiseerde Rob H. Bekker zich gelukkig.

Ik heb vandaag afscheid genomen van een leerling die ik niet kon volgen. Dat hij het een niet en hoe hij het ander wel vroeg, begreep ik niet. Deze Nederlands-als-tweede-taal-leerder formuleerde een zin en hield na het einde daarvan op met spreken en had dan vraagtekens in zijn ogen zonder dat ik een vraag had gehoord. Hij leidde zijn meanderende en klotsende verzameling zinsdelen-in-hun-niet-vervoegde-vorm meestal in met: “Meester, ik heb een vraag” gevolgd door een brede glimlach en het plaatsen van zijn handen in de zij. De pretlichtjes in de ogen van zijn klasgenoten gingen al aan, daar zou het komen. Zou de meester er deze keer wijs uit worden? Hoe groot was de kans dat er een adequaat antwoord zou komen?

Zijn woorden waren net als bij ieder mens een onderdeel van het gehele gedrag waar ik bij hem niet goed op kon aansluiten. Het voelt voor iemand die voor het onderwijs heeft gekozen onthand aan als je geen enkele regie of controle hebt – hoe overtuigd ik ook ben dat het telkens opnieuw begint met vertrouwen. Gelukkig kun je altijd aandacht geven en had ik het fameuze ‘loslaten’ onder de knie gekregen tijdens mijn laatste vliegvakantie (2019) in India. Je kan het daar niet begrijpen en je hoeft het niet te begrijpen. Je neemt het waar en je neemt deel en daar laat je het bij. Wie dat ‘loslaten’ noemt zit behoorlijk bezijden de waarheid want je had het nooit vast in handen.

Ik kon mijn leerling Nomis niet begrijpen. Dat kon ik toelaten vanaf het moment of de ingeving dat ik hem ging beschouwen als een kat. De kat die al ruim tien jaar in ons huis woont, begrijp ik niet en dat raakt me niet persoonlijk. Ik neem mijn deel van de verantwoordelijkheid voor onze kat en ik hoef hem niet te begrijpen. Daar kan iedereen goed mee leven. De kat en drie weken India hebben me geleerd dat ik Nomis niet hoef te begrijpen. Vertrouwen en aandacht geven voldoet.

Rob H. Bekker staat op de drempel van zijn voorlaatste van 38 jaar taalarbeiderschap
op Ithaka ISK in Utrecht.