‘Ik probeer de school weer terug te geven aan de school zelf.’ Jolanda Hogewind, ruim een jaar terug als schoolleider ingestapt bij het IJburg College in Amsterdam, werkt aan de basis. ‘Als dat weer staat, kun je de wereld groter maken, zegt ze in deze NIVOZ-podcast. Wat IJburg betreft is het daar nu weer de tijd voor.

Hogewind spreekt in deze podcast over haar eigen pedagogische opdracht en refereert ook aan haar periode bij het Calvijn College, de school in ‘Nieuw-West' die in tien jaar een ware transformatie onderging en door de toenmalige burgemeester Eberard van der Laan in Zomergasten misschien wel de beste school van Nederland werd genoemd. ‘Ik wil zo graag verbinden,’ zegt zij in het interview met Jan Jaap Hubeek. ‘Wat ik mezelf zie doen is de docenten - de volwassen wereld – verbinden aan de wereld van de jongeren. En andersom. En misschien andersom nog wel als eerste.’

‘Ik geloof erin dat de relatie tussen docent en leerling bepalend is voor het succes,’ vertelt ze. ‘Zowel van de school zelf als van de onderwijscarrière van een leerling.’ Maar die verhouding, zo is haar ervaring, is niet altijd en overal gelijkwaardig. Ze ziet dat jongeren heel goed in staat zijn om zelf kennis te verwerven, via hun eigen netwerken, of zaken te organiseren. Maar in onderwijs wordt daar niet altijd goed op ingespeeld. Daarom gaat haar aandacht in eerste instantie vooral uit naar het pedagogische klimaat, naar een positieve leeromgeving. ‘School moet een goeie plek zijn. Voor iedereen. Onderwijs doe je samen.’

Daarmee probeert Hogewind de school ook terug te geven aan de school zelf. Zo ging het bij Calvijn, zo gaat het op IJburg. ‘We zitten in een omgeving – denk aan de politiek, de overheid, maar ook de markt - die zich bemoeit met de school en de organisatie. En ik weet niet of dat altijd zo bijdraagt. In elk geval moet je daar de regie terugnemen.’ Dat betekent ook dat ze is gaan staan voor de diversiteit die het IJburg College – met vmbo-t, havo en vwo – herbergt, ook toen deze onder druk kwam te staan. ‘We segregeren door de manier waarop we het, ook in het onderwijs, soms organiseren. Met de school kun je iets doen, ook maatschappelijk gezien.’

Haar keuze was er dus niet zomaar één. ‘Op het IJburg worden nog alle niveaus aangeboden. Hier ontmoet je elkaar nog. Het lijkt vaak alsof dat na het basisonderwijs voorbij is, zowel in opleiding als qua werk. Dat vind ik jammer, we kunnen zoveel aan elkaar hebben.’ Haar eigen biografie zal er een rol in spelen, weet ze. ‘Ik heb lang als verpleegkundige gewerkt, zowel in de psychiatrie als in gewone ziekenhuizen. Als je ziek bent, dan is dat een moeilijke periode, voor iedereen die daar ligt. Daardoor vallen alle verschillen weg.’

Bij het Calvijn – waar het merendeel een moslim-achtergrond heeft – pikte ze de signalen, de gevoelens van ongelijkheid en minderwaardigheid op. ‘De mensen hadden het gevoel dat ze er niet mochten zijn. Daar zijn we mee aan de slag gegaan. Op de school zelf, als eerste. Daarna met de wereld eromheen. Met ouderen, in het Huis van de Wijk, met een restaurant in de buurt, en met sportclubs. Op die manier maakten we de wereld steeds groter. En ik ben echt van die wereld gaan houden.’

Bij het IJburg College, rond 2010 een van de meest vooruitstrevende middelbare scholen in Amsterdam dat niettemin drie jaar terug in zwaar weer belandde, is ze in goed een jaar ook op dat punt beland. ‘Een school leiden is niet alleen je bezighouden met de lessen en met de jongeren, je moet ook een goede organisatie hebben staan. Je zou kunnen zeggen dat we de basis weer op orde hebben gebracht, dat was even hard werken. Nu kunnen we weer bezig gaan met daar waar het IJburg voor staat, met het mooie onderwijsconcept en ook weer extra dingen doen.’