‘Een mooie gemeenschap vormen waarin iedereen gezien en uitgedaagd wordt’. Dat zien Jan Overweel en Anouk Geelen als hun pedagogische opdracht bij De Windroos in Wijk Bij Duurstede, een school die is ontstaan vanuit een ouderinitiatief. Jan Jaap Hubeek spreekt met ze over vorming, pedagogisch leiderschap en schoolpraktijk.

Vernieuwingsschool De Windroos in Wijk bij Duurstede heeft een bijzondere plek in de regio vanwege het unieke karakter: elementen van Freinet- en Jenaplanonderwijs worden gecombineerd. Tegelijk staan democratie en eigenaarschap bij alle leerlingen en medewerkers centraal. Jan Jaap Hubeek spreekt in deze podcast met directeur Jan Overweel en adjunct-directeur en IB-er Anouk Geelen.

De Windroos ontstond 42 jaar geleden. Schoolleider Jan Overweel loopt al een tijdje mee. Hij begon er als leerkracht in het eerste decennium van de door ouders opgerichte school. ‘De ouders wilden een school voor hun kinderen die zich onderscheidde van de scholen die op dat moment in de gemeente Wijk bij Duurstede waren. Elementen uit de Jenaplanscholen en uit de Freinetscholen zijn gebruikt om deze vernieuwingsschool te stichten. Het verlangen wat erachter zat was een wens om te kijken naar het individuele kind, de brede mogelijkheden van kinderen en hun uitdagingen.’  Anouk Geelen voegt toe: ‘De ouders wilden dat hun kinderen intrinsiek gemotiveerd zouden zijn om te leren.’

Pedagogische opdracht

‘Voor ons is het belangrijkste dat kinderen leren in een zinvol verband, dat we ze opleiden tot democratische burgers en elk kind proberen een stapje verder te laten zetten dan dat het uit zichzelf zou hebben gezet’, vertelt Anouk, die al vanaf 2008 werkzaam is op De Windroos  Jan heeft het over ‘mooie mensen’ als het gaat om opleiden tot democratische burgers: ‘Het betekent dat leerkrachten meelopen met kinderen, met hun initiatieven. Maar er zitten ook begrenzingen aan.’  Anouk vult aan.: ‘Wat wij willen, is kinderen voldoende tools geven om zich te redden in de wereld die hierna komt. Hoe uit je jezelf, hoe presenteer je jezelf, hoe ga je om met anderen, hoe ga je om met de wereld, hoe ga je om met het klimaat?’’

Handen en voeten

En dat begint al in de jongste groep, bij de kleuters. Elke groep (van 1 t/m 8) begint iedere dag in de kring. De dag ervoor nog, was Jan getuige van een kring waar het ging het over handen wassen, dat het nu minder gebeurt. Kinderen concludeerden dat er posters gemaakt moesten worden om leerlingen daaraan te herinneren. 

Elke kring heeft een voorzitter en een secretaris die de afspraken opschrijft. De leerkracht zit er alleen ondersteunend bij. De voorzitter van deze schoolkring -  een meisje van 4 jaar -  had de taak om beurten te geven en vroeg wie er voor dit initiatief was en wie tegen. De kinderen konden hun handen opsteken. Dit is niet alleen leerzaam voor het jonge meisje, maar ook de andere leerlingen leren op deze manier hoe je respectvol met elkaar omgaat.

Tekstencyclus

Een ander voorbeeld is dat ieder kind, iedere week een (eigen) verhaal schrijft. Jonge kinderen tekenen dat en de leerkracht schrijft er later de tekst bij. In dat wat de ‘tekstenkring’ wordt genoemd, wordt één van de teksten gekozen. Dat is de tekst van de week. In de bespreking wordt die ene tekst met de hele klas samen ‘beter’ gemaakt: staat er wat de schrijver echt wilde vertellen?

De schrijver van de tekst blijft eigenaar, dus suggesties worden alleen aangenomen als de schrijver ermee akkoord is. De tekst wordt vervolgens verwerkt in een taalblad, wat weer gelieerd is aan de algemene leerdoelen bij taal en spelling. En zo is de cyclus rond.

Eerder schreef Geert Bors een schoolportret over De Windroos: Freinet ontmoet jenaplan aan de Nederrijn