‘Zes jaar geleden stonden wij voor de schoolkeuze. Kiezen we voor een ‘witte’ of zwarte school?’

14 september 2016

Een hartstochtelijk pleidooi voor “zwarte” scholen, dat is wat Tabitha van den Berg en Sanae Bargha met dit artikel willen houden. Als respectievelijk moeder van drie kinderen op een zwarte school en leerkracht op zo’n school, kozen zij daar heel bewust voor. Hun persoonlijke redenen en wat het met ze doet, lees je in hun verhaal.

'Eindelijk een mooi en positief artikel over zwarte scholen.' Dat dachten wij toen we vorige week het opiniestuk “Zwart is nog niet zwart genoeg” van Orhan Agirdag (universitair docent UvA en KU Leuven) en hoogleraar Michael Merry (UvA) lazen in dagblad TROUW.

Als moeder en leerkracht met Marokkaanse achtergrond (Sanae Bargha) en moeder van kinderen die volgens de statistieken ‘allochtoon’ en ‘zwart’ zijn (Tabitha van den Berg) raken thema’s over zwarte scholen ons recht in het hart.

Beeldvorming, zowel in de wijk als in de media, is vaak negatief.

Sanae: ‘Ik sta al acht jaar voor de klas in de bovenbouw van een zogenaamde zwarte school. Altijd heb ik geweten dat een kind leerbaar is, ongeacht kleur, afkomst en/of achtergrond. Dat is wat mij drijft als leerkracht. Ik ben blij met de toename van kritische ouders die verder kijken dan kleur, en zich focussen op kwaliteit bij de schoolkeuze van hun kind.’

Tabitha: ‘Zes jaar geleden stonden wij voor de schoolkeuze. Kiezen we voor een ‘witte’ of zwarte school? Het werd vol overtuiging het laatste. Ik vond en vind het een plus dat de school waar mijn kinderen naar toe gaan 88 nationaliteiten herbergt. Hoe waardevol is het dat je van jongs af aan leert omgaan met verschillen, en tegelijk ook in zekere zin kleurenblind wordt? Op school ben je immers allemaal gelijk.’

Agirdag en Merry betogen dat het niet zozeer de ‘zwarte’ achtergrond van de leerlingen is die een probleem vormt. Nee, het is de overwegende witte cultuur en witte achtergrond van de docententeams waar het wringt. Waar zijn de ‘zwarte’ rolmodellen? Hoe krijgt de cultuur van de herkomstlanden van de leerlingen een plek in het curriculum?

Sanae: ‘Als "zwarte" leerkracht op een basisschool in Amsterdam-West, in een team dat een weerspiegeling is van de wijk, ervaar ik elke dag de voordelen van "divers" zijn. We leren kinderen wat hun mogelijkheden zijn. Moedigen hen aan om de toekomst vorm te geven. En geven ze mee dat zij medeverantwoordelijk zijn. Hun bijdrage, klein of groot, kan het verschil gaan maken. Ik gun elk kind om een droom/doel voor het leven te bereiken. Waarin ieders stem telt en geldt.’

‘Hoe belangrijk die boodschap is realiseerde ik me na de aanslag in Brussel eerder dit jaar. We zaten in mijn klas in een kring. De kinderen waren oprecht ontdaan en verdrietig. Ik ook overigens. Samen keken we naar het Jeugdjournaal. Daarin reageerden kinderen van een “witte” school op de gebeurtenissen. Een van mijn leerlingen (met hoofddoek) vertelde dat zij ook wel op tv wilde vertellen, aan heel Nederland laten horen wat het met haar deed.  Ze stelde de vraag: “Kan dat juf? Waarom komen ze niet bij ons?” Zij ging er van uit dat zij geen stem had. Als jonge moslima. Ik heb haar uitgelegd dat iedereen in Nederland recht heeft op zijn mening. En dat ze niet afwachtend hoeft te zijn: benader zelf het Jeugdjournaal! Die avond heeft zij een mailtje verstuurd.’

‘Als schoolteam met leden uit alle windstreken zit onze kracht hem in elkaar versterken. We leren van en met elkaar. Fungeren als elkaars klankbord en kunnen direct inspelen op kwesties die op school (kunnen) leven. Uiteraard niet altijd zonder slag of stoot. Interculturele samenwerking vraagt doorzettingsvermogen en inlevingsvermogen. Bereidheid om door te vragen en feedback geven én ontvangen. Ik zou liegen als dat soms niet schuurt.’

‘Maar wat een verrijking! Denk hierbij aan het begrijpen van de culturele achtergronden, hoe te reageren bij maatschappelijk/wereldse kwesties en het doorbreken van de taalbarrière tussen ouders en leerkrachten. Wij zetten elkaar in om de communicatie tussen ouders en school te verbeteren. Waarom niet Arabisch/Turks spreken als we dan een écht gesprek kunnen voeren met bepaalde ouders?’

‘Het effect van moeite doen om ouders te "zien", horen en begrijpen, versterkt de betrokkenheid en het verantwoordelijkheidsgevoel richting school en team. Er ontstaat wederzijds respect en dat is de bodem voor burgerschap. Ergens thuis horen. Zo belangrijk voor onze leerlingen en hun ouders.’

Tabitha: ‘Ik wil dat mijn kinderen, en al hun vriendjes en vriendinnetjes, geboren Amsterdammers, overal de boodschap krijgen dat ze alles kunnen worden wat ze maar willen, mits ze zich daar voor inzetten. En dat ze hun leven lang, maar zeker als leerplichtig kind, geconfronteerd worden met positieve rolmodellen van alle ‘kleuren’ van de regenboog.’

Sanae: ‘Onze diverse samenleving is een feit. Ik ben er trots op om een voorbeeld te mogen zijn voor mijn leerlingen. Diversiteit is rijkdom. Maak er gebruik van! Ook op jouw school.’

Dit stuk is geschreven door Tabitha van den Berg, geregistreerd MfN mediator, samen met Sanae Bargha, MR lid en leerkracht bovenbouw op een Amsterdamse basisschool.