Schoolreportage Antonius Abt: 'Het voelt als een huiskamer voor overdag'
19 februari 2013
Merlijn Wentzel kijkt rond bij Jenaplanschool Antonius Abt in Engelen. Opmerkelijk is de huiselijke sfeer binnen de school en de afzonderlijke klaslokalen. Daardoor voelen de kinderen zich prettiger en gaat het leren makkelijker. Dit is een aflevering uit de reeks schoolreportages. ‘De school voelt als een huis voor overdag. Wie denkt dat er daardoor minder hard wordt gewerkt, onderschat de ambities van kinderen.’
Op NIVOZ-platform hetkind vind je meer schoolportretten en video's. Klik hier
Om 10.15 uur loop ik een stamgroep onderbouw (groep 1/2) van Jenaplanschool Antonius Abt binnen. Kinderen verslepen bankjes en leggen er een tafelkleed over. Anderen pakken hun beker en gaan op hun knieën aan het bankje zitten drinken. Twee meisjes zetten een overheadprojector klaar, enkele kinderen spelen in de hoeken of lezen een boek. ,,De juf komt zo hoor,’’ zegt een jongetje tegen mij, ,,ze is nog buiten’’.
Als even later juf Birthe Rike binnenkomt, kijkt ze de klas rond om te bepalen waar ze nodig is. Om tot de conclusie te komen dat ze helemaal niet nodig is. Haar groep draait al op volle toeren. Met een blik die lijkt te zeggen ‘tja, wat zal ik dan eens doen…?’ komt ze naast mij zitten.
Dat deze kinderen van 4 en 5 jaar zonder aansporing, instructie of opdracht aan de slag gaan, verbaast me in dit lokaal niet. Er is zo ontzettend veel te doen. Er is een overheadprojector waarmee twee meisjes tekeningen en allerlei figuurtjes op de muur projecteren. Er is de sleutelhoek, met minstens driehonderd verschillende en tot de verbeelding sprekende sleutels. Op spiegelplaten worden de sleutels raadselachtig weerspiegeld en er kunnen allerlei oefeningen mee worden gedaan (sorteren, tellen, van groot naar klein leggen, natekenen).
Het is sinterklaastijd en dus is er ook een Sinterklaashoek. Maar ook een inpakhoek, met rollen inpakpapier zoals je die in winkels achter de toonbank vindt, compleet met krullers en linten. De huishoek lijkt wel een museum waarin een huiskamer uit de jaren zestig is nagebouwd.
Het is de invloed en het levenswerk van juf Birthe's-duopartner Carolyn Nagtzaam, die al jaren overal spullen lospeutert, en van directeur Anite van Oijen die wil dat de school voelt als een ’huis voor overdag’. Een klas is geen lokaal, maar je ‘huiskamer voor overdag’.
De school ziet er inderdaad niet echt schoolachtig uit. Er is overal kunst, bloemen en sfeerverlichting. Deze inrichting geeft volgens Van Oijen een gevoel van geborgenheid en warmte. Het maakt dat kinderen graag op school zijn en zich ontspannen voelen. Wie denkt dat er daardoor minder hard wordt gewerkt, onderschat de ambities van kinderen. ,,Kinderen weten heus wel dat het een school is.’’ Doordat ze zich prettig voelen, gaat het leren makkelijker.
Wie de school binnenkomt, staat meteen in een café-achtige ontmoetingsruimte waar het team elke ochtend gezamenlijk start met een welkomstwoord, koffie en mededelingen. Als de leraren en kinderen naar de groepen zijn, is de ontmoetingsruimte van de ouders. Ouders die hun kind naar school hebben gebracht, kunnen even blijven hangen met een kopje koffie. Voor sommige ouders biedt dit belangrijke (sociale) steun.
De zorg voor de omgeving, een tweede natuur van Anite van Oijen, is volgens haar ‘besmettelijk’. Leraren nemen het over en leerlingen vervolgens ook. En dat is te zien in de groepen. Stuk voor stuk zijn ze huiselijk, rijk en zorgvuldig ingericht. Een uitnodigende omgeving, waarin je wel betrokken moet raken. Ik vind het jammer dat ik slechts als bezoeker aanwezig ben en zou het liefst zelf in de bouwhoek van echte bakstenen, echte tegels en echte boomstammen een huis gaan bouwen. Nutteloos rondhangen is bijna onmogelijk in deze omgeving.
Binnen de rijke leeromgeving wordt ingezet op de brede ontwikkeling van kinderen en op de ontwikkeling van talent. De interesse van een kind wordt gevolgd en de begeleiding van de leerkracht zorgt voor verdieping, op basis van hoge verwachtingen van ieder kind. In de kleuterklas van juf Birthe en juf Carolyn zie ik hoe dat in z’n werk gaat. Er is een tekenhoek, waar kinderen geïnspireerd door het boek van Charlotte Dematons sinterklaastekeningen maken. Het resultaat is verbluffend. Even later zie ik hoe dat komt. Een jongetje komt met zijn tekening naar de juf. ,,Ik ben klaar, mag ik nu iets anders gaan doen?’’ Waarop Birthe antwoordt: ,,Het zou zonde zijn als je nu stopt. Neem de tijd, dan wordt ‘ie echt het mooist.’’
Juf Birthe blijkt een meester in observeren en inschatten wat de kinderen van haar nodig hebben (en vooral ook wat níet). We staan van een afstandje te kijken naar twee schilderende kinderen als één van hen aan de knijper, waarmee zijn blad aan de ezel vast zit, begint te peuteren. Birthe zet al een halve stap in zijn richting, maar houdt zichzelf dan tegen. ,,Wacht even,’’ zegt ze, ,,ik hoef helemaal niet in te grijpen, dat kind wil gewoon ook onder de knijper zijn blad groen schilderen.’’
Hoeveel leerkrachten (en moeders, zoals ik) zouden niet allang een corrigerende opmerking hebben gemaakt? Deze leerkracht verstaat de kunst van het niets doen, en dan niet in verwaarlozende zin.
Talenten van kinderen krijgen bij Antonius Abt meer aandacht dan hun beperkingen. Het blijkt dat veel kinderen met dyslexie heel creatief zijn en ontzettend goed in poëzie. In zo min mogelijk woorden zeggen wat je voelt, dat past bij hen. En dus biedt de school heel veel poëzie aan, vertelt Anite van Oijen. Want daarmee kunnen dyslectische kinderen schitteren. Ze worden heel fanatiek in het maken en lezen van gedichten. Bij poëziewedstrijden zijn zij vaak degenen die winnen. Dat heeft een gunstig effect op hun zelfvertrouwen én op hun taal- en leesvaardigheid. Ze kunnen wél iets met taal en dat kan iedereen zien.
Je zou kunnen denken dat het team van basisschool Antonius Abt ontspannen achterover leunt, genietend van hun mooie school, maar niets is minder waar. ,,De school is nooit af,’’ zegt directeur Anite van Oijen. Er is altijd een volgende stap. ,,Wij nemen nooit genoegen met wat een ander voor ons bedacht heeft. We bedenken altijd wel iets waardoor het net weer wat anders en leuker kan. Op een gegeven moment wordt dat een eigenschap van iedereen.’’
Ik denk dat ik over een paar jaar nog eens terug ga naar deze prachtige school.
Antonius Abt
Oberon 17
5221 LT Engelen 073-639 4090
www.antoniusabt.nl
Verdiepend artikel
Reacties