School moet de mentale gezondheid van leerlingen waarborgen, niet ondermijnen

6 februari 2019

Graag deelt leraar Nederlands Henk ter Haar een betoog van een van zijn leerlingen, vandaag uitgesproken in zijn lokaal.

"Mijn opa was een van de slimste mensen die ik ooit heb gekend. Hij wist bij alles feitjes op te noemen, kon eeuwig verhalen vertellen en was nooit te oud of ziek om advies te geven. Ook was mijn opa enorm veelzijdig: toen er een complex en artistiek kunstwerk ontworpen moest worden in de wijk, pakte hij zijn potlood. Als er een complete theater-set gemaakt moest worden voor een voorstelling op de school waar hij als conciërge werkte, lag zijn gereedschapskist al in de kofferbak, maar ook toen alle financiën en boekhouding van z’n club gedaan moesten worden ging hij zonder moeite of klagen aan de slag.

Toch, met al zijn wijsheid en vaardigheden, heeft hij nooit een school afgemaakt, nooit een diploma gehaald en heeft hij nooit vol trots een cijferlijst laten zien.

Ik ben dan ook van mening dat huiswerk, schoolcijfers en diploma’s afgeschaft moeten worden.

Uit vele onderzoeken blijkt dat huiswerk het zelfstandig leren werken en denken van leerlingen bevordert, maar het is ook wetenschappelijk bewezen dat leerlingen beter kunnen leren wanneer zij meer rust hebben en minder stress of druk ervaren.

Het is de verantwoordelijkheid van een school om de mentale gezondheid van leerlingen te waarborgen. Dit gebeurt niet wanneer school voor leerlingen gelijk staat aan stress en slaapproblemen, doordat leerlingen te ver achterop raken met huiswerk. Of omdat ze hun vrije tijd liever besteden aan sport of bijbaantjes, die overigens misschien wel net zo belangrijk zijn voor de ontwikkeling van jongeren als school.

Ook ben ik van mening dat het huidige schoolsysteem misbruik maakt van het lage zelfvertrouwen van jongeren. Tegenwoordig wordt de groeiende onzekerheid van jongeren vaak afgeschoven op het socialemediagebruik van jongeren. Jongeren spiegelen zichzelf online aan elkaar en krijgen daardoor vaak het gevoel dat ze minder goed of mooi zijn dan de ander. Maar doet school eigenlijk niet precies hetzelfde door het uitdelen van cijfers? Door een leerling een laag cijfer terug te geven krijgt de leerling het gevoel dat hij/zij het slechter gedaan heeft dan iemand met een hoog cijfer, wat leidt tot enorme onzekerheid.

In plaats van leerlingen te belonen voor jaren van inzet, voor nachten doorleren en voor de moeite die ze moeten doen om zichzelf te bewijzen, geven we ze een cijfer voor hun vermogen om voorgekauwde informatie te verwerken om het een dag later weer te vergeten.

In plaats van leerlingen te stimuleren om te blijven dromen, om te blijven ontdekken en om te blijven groeien, stoppen we ze in hokjes en geven we ze na jaren van moeite en uitputting een zwart wit papiertje met een gefeliciteerd en tot ziens.

Én o wee als je als jongeren tegen het schoolsysteem ingaat en gewoon lekker doet wat je zelf wilt. Dan ben je rebels, tegendraads.

Per jaar zijn er in Nederland duizenden jongeren die van profiel of opleiding switchen omdat ze niet op hun plek zitten.

Per jaar komen honderdduizenden - stuk voor stuk unieke- leerlingen van school met exact hetzelfde zwart-witte papiertje dat de macht heeft om te bepalen wat zij met hun toekomst doen. Toch zijn er ook tienduizenden leerlingen die, om wat voor een reden dan ook, vroegtijdig stoppen met hun school of opleiding. Afgelopen schooljaar waren dit er volgens onderwijsdienst DUO 23.477.

Misschien had de 10-jarige jongen die nu al op het gymnasium zit omdat hij zo enorm intelligent is wel een fantastische chef-kok willen en kunnen worden.

Misschien droomde het kleine jochie in groep 4 er wel van om de rest van zijn leven op de muren te kunnen blijven kleuren en misschien, was die 50-jarige vrouw zonder diploma’s, wel de allerbeste en liefste juf geweest die de kleuterklas zich ooit had kunnen wensen.

Nu probeer ik hier niet te vertellen dat we school in zijn geheel moeten afschaffen of dat educatie maar waardeloos is. Maar wat zou het mooi zijn als school weer een plek zou kunnen zijn om van jouw dromen doelen, en dan werkelijkheid te maken."