Paul de Blot: 'Het samenleven is een rijke leerschool waar weinig gebruik van gemaakt wordt'

16 januari 2018

De 89-jarige Paul de Blot werpt zijn licht op de onderwijscrisis. In zijn tweewekelijkse nieuwsbrief biedt hij inspiratie en tracht hij de essentie van de huidige situatie en ontwikkelingen te vatten vanuit zijn functie als hoogleraar Business Spiritualiteit op Nyenrode. 'Het onderwijs is het verlengde van het gezin en is daarom ook een heel belangrijke stakeholder in het politieke beleid. Het is ook de belangrijkste factor van duurzaamheid, maar ook de zwakste, want kinderen kunnen niet zelf voor hun belangen opkomen.'

Er is voortdurend onrust in het onderwijs. Elke minister voert veranderingen door die weer onrust veroorzaken. Het valt me op dat het belangrijkste agendapunt van de politiek schijnbaar de economische crisis is, die de schuldenlast moet verlichten van ons nageslacht. Maar het nageslacht zelf wordt vergeten, want het gaat om mensen en niet om het geld. Vaak vergeten we dat de toekomst wordt bepaald door de jeugd van vandaag.

Het blijkt dat misdadigers in hun persoonlijkheid beschadigd werden door gebrek aan zorg in hun jeugd. Aandacht voor onze jeugd van nu is de belangrijkste investering voor de toekomst en de meest effectieve bestrijding van de misdaad. Het is daarom van het grootste belang dat we aan de problemen van onze jeugd volle aandacht schenken, persoonlijke aandacht en liefdevolle zorg geven.

Niemand mag verloren gaan
Niemand mag verloren gaan. Het gaat niet enkel om de zorg die door instanties of bestuurders wordt bepaald, maar vooral om de zorg van de mensen die nauw betrokken zijn met het leven van jonge mensen. Dat zijn de ouders en de mensen van het onderwijsveld.

Ik weet hoe onze leerkrachten vaak met grote liefde en zorg jonge mensen proberen te vormen tegen een relatief lage beloning als je die vergelijkt met de managers die de scholen wel besturen maar geen tijd en begrip hebben voor de gevoelens en idealen van jonge mensen. Het is daarom tragisch dat leerkrachten tot een staking moeten overgaan om de politieke en administratieve leiders van het onderwijs te overtuigen van het belang van de opvoeding. De opvoeding is geen product van het politiek beleid, maar de belangrijkste investering in de toekomst van ons land.

Opvoeding
Er wordt veel gedacht over de opvoeding en er wordt gezocht naar wat kinderen vooral moeten kennen. Te eenzijdig wordt er gewerkt aan de verstandelijke criteria en men vergeet dat het om mensen gaat van vlees en bloed die vooral verrijkt worden door het persoonlijke contact met mensen die hun leren te leven en te leren genieten van het leven. Het leven zelf en het samenleven is ook een rijke leerschool waar weinig gebruik van gemaakt wordt. Leren samenleven met andere mensen betekent ook dat jonge mensen verantwoordelijkheid leren beseffen voor anderen.

Het onderwijs is niet gericht op de vorming van gedraineerde denkers, maar mensen van vlees en bloed die met dromen en idealen ook iets moois kunnen doen. Het is daarom van groot belang dat de mensen van het onderwijsveld ruimte krijgen om met hart en ziel aan de vorming van de jeugd te werken en niet aan de hand van de normen die de bureaucratie hun oplegt, kinderen opzadelen met eenzijdigheid in hun ontwikkeling. Door hun directe contact met de jonge mensen en hun liefde bieden ze veel grotere waarde voor de vorming van hun leerlingen, die de toekomst van ons land bepalen dan hun theoretisch denkende managers. Het is daarom ook hun goed recht om hiervoor een hogere waardering te krijgen en een evenredig salaris. Ik denk dat iedereen in zijn jeugd wel iemand heeft gekend wiens lessen onvergetelijk zijn geweest.

In de handboeken van het management wordt veel gesproken over het belang van de stakeholders, en vooral van de shareholders. Hierbij wordt vergeten dat de belangrijkste stakeholder wel het gezin is. Het onderwijs is het verlengde van het gezin en is daarom ook een heel belangrijke stakeholder in het politieke beleid. Het is ook de belangrijkste factor van duurzaamheid, maar ook de zwakste, want kinderen kunnen niet zelf voor hun belangen opkomen. Anderen moeten het voor hun doen en daarom is het van groot belang dat hiervoor meer aandacht is en zeker niet op kan worden bezuinigd. Bezuinigen in de opvoeding is bezuinigen op de toekomst.

Paul de Blot is hoogleraar Business Spiritualiteit, op de Nyenrode Business Universiteit. Hij brengt een eigen nieuwsbrief uit.