Over prestatiedruk en mislukken: 'Je kunt kinderen beter de waarheid over angst laten ontdekken'

29 juni 2015

Xandra van Hooff herinnert zich dat ze - als 14-jarige - voor heel veel dingen angstig was. Bang voor wat anderen over haar zouden kunnen zeggen, om een toets te verknallen, de verkeerde kleding te dragen, om voor een groep te staan. Er is ook al veel geschreven over de connectie tussen ‘ons onderwijssysteem’ en de angst om te mislukken op school. Maar weinig over de connectie tussen deze angst en eigenaarschap over je leven. Haar blog: 'Het heeft geen zin te wachten tot de angst over gaat. Je kunt kinderen beter de waarheid erover laten ontdekken…'

Ik keek ook altijd op naar volwassenen, omdat ik dacht dat zij die rare, rottige gevoelens die ik had niet (meer) hadden. En dus hoefde ik, zo had ik bedacht, alleen maar groot te worden. Want dan had ik geen last meer van angstgevoelens. Dat was easy! Rustig wachten tot het leven beter voor me zou worden, dat was het makkelijkste wat ik me voor kon stellen.

Alleen wat duurde het soms lang….

Hoe groot was de desillusie toen ik erachter kwam ‘dat het niet over ging’. Dat ik me tegen m’n dertigste verjaardag op sommige vlakken onzekerder kon voelen dan toen ik, begin twintig, de arbeidsmarkt op ging…..

Ik dacht terug aan mijn jeugd, aan mijn overtuigingen. Ik bedacht dat er nooit een docent met me over angst had gesproken. Enkel dat ‘bijna iedereen een spreekbeurt eng vond, maar dat we het toch gingen doen’. Ik snapte niet waarom? Was er geen andere manier om ‘te testen of ik het geleerde begreep en kon toepassen’?

Geen moment snapte ik dat deze oefening op zich al een levensles was. Er werd me destijds door geen enkele docent een persoonlijk verhaal vertelt, geen worsteling gedeeld en daarmee geen groeimogelijkheid geboden. Hoeveel had ik kunnen leren?!

Tegenwoordig spreek ik met mensen tegen die al hun hele leven geprobeerd hebben hun angsten te vermijden. Leerlingen, jongeren, en volwassenen die allemaal denken dat ze ‘door dingen te ontduiken’ er ook wel komen. Dat ze kunnen wachten tot het leven beter wordt.

Er is al veel geschreven over de connectie tussen ‘ons onderwijssysteem’ en de angst om te mislukken op school. Weinig echter over de connectie tussen deze angst en eigenaarschap over je leven. Veel mensen zien angstgevoelens als een psychische aandoening. En over ‘moeilijke dingen’ praten we niet zo makkelijk. Echter, het vermogen om ontluikende angsten te overwinnen is een eenvoudig principe, dat prima op school geleerd kan worden.

Zodra we ‘bewust onbekwaam’ zijn komt het gevoel van angst om de hoek kijken. Zo simpel is het! In het onderwijs doen we continue dingen die we nog niet (volledig) beheersen en wagen we ons voortdurend op onbekend terrein. Het is normaal dat we dan angst ervaren. Dit gevoel geeft ons immers aan dat we iets nog niet volledig beheersen en dat we nieuwe ervaringen opdoen. Het heeft dus niet zo veel te maken met ‘ik vind het eng en dus doe ik het niet’.  Het is eerder dat je angst voelt en het tóch doet!

Door leerlingen van dit principe te overtuigen, geef je ze de kans om hun leven in eigen hand te nemen. Het heeft geen zin te wachten tot de angst over gaat. Dat gebeurt namelijk niet. Je kunt beter gewoon doorgaan en nieuwe dingen leren en de waarheid over angst te ontdekken…

Het aangaan van je angst kan je helpen om beter over jezelf te gaan denken.

Welke les leer jij je leerlingen?

De kracht van Xandra van Hooff ligt in het leggen van verbanden tussen mensen, relaties en systemen. Op haar website www.xandravanhooff.nl staat meer te lezen.