On-handigheid

10 september 2025

De nieuwe groep komt binnen. Ik geef iedereen een hand en stel mezelf voor. Bij één van de deelnemers loopt het net anders. Ik steek mijn hand uit om mezelf voor te stellen. Zij zegt op dat moment, op de meest elegante, duidelijke, open en vriendelijke manier die ik me kan voorstellen, dat ze liever geen hand geeft aan mannen buiten haar gezin en directe kring. Ze doet het met veel respect.

Terwijl ze dat zegt, stelt ze al doende een ontroerend mooi alternatief voor. Ze legt haar hand half over haar sleutelbeen en knikt naar me. Zonder ongemak en twijfel doe ik hetzelfde naar haar. Ik ben onder de indruk van hoe ze dit doet. Hoe ze ervoor zorgt dat het helder is, haast natuurlijk. Ik voel me geenszins afgewezen op wat voor manier dan ook.

De volgende dag tref ik opnieuw een nieuwe groep. De deelnemers komen één voor één binnen. Ik loop naar twee van hen die zich naast elkaar begeven. Ik geef een hand, stel me voor aan de ene en wend me vervolgens tot de andere jonge vrouw die duidelijk een andere culturele achtergrond heeft. En dan...

In een 'split second' van interne verwarring, die ik niet voelde aankomen maar er ineens was, leg ik mijn hand half over mijn sleutelbeen en knik terwijl ik mijn naam zeg en zij de hare. Zij trekt haar beginnende hand terug. Zelfde gebaar, nu van mij, maar van elegantie was alles behalve sprake. Het was alles behalve gepland, bedoeld of voorbedacht. Ik schrik van mijn eigen verwarring en impuls.

Minder poëtisch gezegd: ik geef haar gewoon géén hand. Terwijl ik dat wel deed bij de persoon naast haar.

Ik voel het direct.

We beginnen aan de dag. Ze geeft geen blijk van ongemak naar mij, maar met terugwerkende schaamte over mijn totale onhandigheid voelt het niet goed.

In een onbewaakt moment spreek ik haar aan en verontschuldig ik mij voor mijn onhandigheid in de ochtend. Ze had het inderdaad gevoeld. Ze had het ook vaker meegemaakt en zegt heel duidelijk dat ze wel handen geeft. Ook dit raakte mij weer. Ze zei niet: 'Ach maakt niet uit, joh'. Ze bleef zacht, open en vriendelijk én heel duidelijk. Het was goed.

Het helpt om onhandigheid te benoemen. Of deze nu uit onwetendheid komt, uit een verwarring of gewoon een ongelukkig moment. Denk niet: misschien heeft die ander het niet opgemerkt. Jawel, dat heeft die ander wel. En als je het niet weet: beweeg voorwaarts. Zoek die ander op.

Het is namelijk helpend als we elkaar en onszelf toestaan onhandig te zijn, want voor je het weet smoor je het echte contact in terughoudendheid.

Ik leer mijn les over hoe om te gaan met sociale conventies die anders zijn dan je gewend bent. Ik leer van twee sterke jonge vrouwen hoe respectvol eruit kan zien.

In één van de oefeningen die ik vervolgens met de groep doe zie ik het haar doen. De meest oprecht gemeende, wonderschoon uitnodigende hand uitreiken naar twee andere deelnemers. Geen enkele sprake van on-handigheid.  Ik maak van binnen een kleine buiging met mijn hand net over mijn sleutelbeen.

Peter Rombouts is organisatiekundige, veranderkundige en partner bij Musework en The Curiosophy Collective