Kinderen als consultant

8 maart 2019

Voor de stichting Talent Primair wordt op dit moment het nieuwe beleidsplan uitgewerkt. Angeline Smits, oud-schoolleider en tegenwoordig trainer en begeleider, heeft de kinderen daarbij om hun hulp gevraagd door een aantal stellingen voor te leggen en naar hun droomschool te vragen. ‘Kinderen zijn in staat om goed te luisteren naar een ander en van mening te veranderen.’

Vraag het aan kinderen en je weet meteen waar het allemaal om draait. Kinderen zeggen waar het op staat, in klare taal. Betere adviseurs kun je niet hebben. Hoe mooi is het dus als je de opdracht krijgt om een groep kinderen uit de bovenbouw te begeleiden, die mogen meedenken over onderwijsbeleid in de komende jaren. Strategisch beleidsplan? Voor de kinderen is meteen duidelijk dat het gewoon gaat om afspreken wat je de komende jaren wilt gaan doen om de scholen nog beter te maken.

Sterke en zwakke punten
Aan de slag dus, eerst met een levensgrote, maar aangepaste versie van SWOT (Strengths, Weaknesses, Opportunities, Threats, ofwel een sterkte-zwakteanalyse die veel wordt gebruikt in het bedrijfsleven). Ik leg vier grote, gekleurde vakken op de vloer, waarmee de leerlingen hun mening over een bepaalde stelling kunnen geven.

• Als ze in het groene vlak gaan staan, dan zijn ze het eens met de stelling
• Staan ze op het rode vlak, dan betekent dit ‘kan beter’
• Op het blauwe vlak zien ze de stelling als ‘kans’
• Oranje betekent dat de stelling ‘best lastig’ te realiseren is

Het groene vlak was gezellig vol bij de stelling ‘Mijn meester/juf kijkt goed naar wat ik al kan en waar ik hulp bij nodig heb’. Helder: dat gaat al prima!

Bij de volgende stelling is dat anders: ‘Ik mag mijn eigen leerdoelen stellen; ik weet wat ik kan en wat ik nog moet leren.’ Nu staat iedereen in een mum van tijd op een andere plek. Daar valt hier en daar nog wat winst te halen, dus.

‘Ik mag zelf weten wanneer ik welke taak maak in de week, als ik aan het einde van de week m'n doelen maar behaald heb.’ Deze stelling roept uiteenlopende reacties op bij de kinderen, zoals: ‘Nou, als kinderen snel klaar zijn, weet je nooit of ze het echt snappen. Misschien hebben ze gewoon zin om iets anders te doen’, en: ‘Je moet wel alles een keer oefenen, maar soms moet je iets afmaken wat best veel werk is, terwijl je het allang snapt. Dat vind ik zonde van de tijd.’

Bij een stelling over het leren van elkaars verschillende geloven en culturen zijn kinderen behoorlijk eensgezind: dat kan gewoon beter! ‘Een minpunt van onze school is, dat er geen verschillen zijn. Daardoor komen we weinig te weten over andere culturen. En dan kan je raar tegen andere mensen aan gaan kijken’, vindt een leerling.

Snelle beslissers
Kinderen reageren snel. Ze nemen hun standpunt in, zonder zich druk te maken om wat een ander denkt, zonder hun punt te willen scoren. En, ook heel verfrissend, ze zijn in staat om goed te luisteren naar een ander en van mening te veranderen. ‘Oh ja, dat wist ik eigenlijk niet, maar vind ik ook!’ Hup, ze staan op een ander plek. Kom daar bij volwassenen maar eens om. In hoeveel discussies heb je je standpunt van tevoren al bepaald?

Droomschool
Ik heb nog een vraag voor de leerlingen. ‘Stel: je wordt morgen wakker en daar staat opeens jouw droomschool. Hoe ziet die eruit?’
Om de kinderen deze vraag te laten beantwoorden heb ik een grote behangrol op de grond uitgerold. Wat dikke stiften erbij en daar ontstaat in een mum van tijd die kleurrijke droomschool, met heldere aanbevelingen en praktische tips:

'Waarom bouwen we niet meer verdiepingen op elkaar, zodat we veel meer ruimte hebben in de school?'

'Een kantine met gezond eten, afval scheiden, een schooltuin, geen stoeptegels, dieren, een lekker sportveldje.'

'Veel ruimte om te bewegen, maar ook om juist heel stil te kunnen werken.' 

'Ik wil niet de hele dag in hetzelfde lokaal zitten. Het lijkt me leuk om voor verschillende vakken andere lokalen te hebben, net als op de middelbare school.'

Geen robot
Tot slot vraag ik de kinderen nog naar hun ideeën over technologie in het klaslokaal. Kinderen blijken veel minder dan volwassenen bezig met hoe de technologie zich verder ontwikkelt, voor hun is dat een gegeven. Het is er en het zal steeds weer veranderen. Technologie is er om je te helpen. Maar een robot die uitlegt hoe iets moet? Nee, dat zien ze niet zitten. Iets moeilijks duidelijk uitleggen waardoor je het snapt, ook een beetje ontspannen en grapjes maken tussendoor, dat moet vooral mensenwerk blijven, als het aan de kinderen ligt. Dat is en blijft mensenwerk volgens onze adviseurs. Het contact met hun leerkrachten en met elkaar is en blijft belangrijk voor de kinderen, zoveel is duidelijk.

Angeline Smits is een creatieve onderwijsprofessional, oud-schoolleider en inmiddels trainer en begeleider. Dit is haar website.