Het belang van speelruimte: ‘Naarmate mijn kinderen langer op school rondliepen, zag ik hun spel verarmen en verstillen'

2 november 2016

Ooit, lang geleden, leerde pedagoge Natasja de Kroon over de overgang van kleuter naar schoolkind: waar de kleuter leerde door te spelen, zou het schoolkind willen leren om te leren. 'Op papier klinkt het logisch. In de praktijk ontmoet ik dagelijks kinderen die helemaal geen schoolkind willen zijn. Die intens verlangen naar meer spel en speelsheid in de klas.' En ook bij haar eigen kinderen zag ze dat verlangen. Haar blog, kort voor de zomervakantie al geschreven, als aanloopje naar het magazine van hetkind dat het thema spel/spelen verkent:  'Ik mis het. De kapotte en vieze kleren, de rommel in huis, de veel te harde stemmen.’

Let op: het magazine is opnieuw alleen in veelvoud (5 of meer) te bestellen. Het is gemaakt om het gesprek over pedagogisch goed onderwijs te voeden en te voeren. In jouw team, op jouw school, met jouw collega’s. De prijzen zijn laag gehouden om het blad zijn weg te laten vinden. Lees verder en verras jezelf en/of een ander.

Na haar eerste dag in groep 3 was mijn dochter Ymke diep beledigd. ‘We hebben maar een kwartiertje gespeeld.’ Lezen kon ze al. Leren deed ze graag. Maar dan wel door te spelen.

Een jaar later was mijn zoon aan de beurt. En net als zijn zusje snapte hij niets van de ernst van groep 3. Steeds lager zakte zijn schouders, steeds groter het verlangen naar spelen, naar buiten. En er gebeurde iets vreemds. Naarmate mijn kinderen langer op school rondliepen, zag ik hun spel verarmen en verstillen. Weg was de rust om urenlang op de grond met auto’s te spelen. De eindeloze rolwisselingen en fantasie in hun spel. Ook bij het voetballen zag ik het gebeuren. Waar in het begin alles draaide om het spel met de bal, ongeacht in welke goal deze eindigde, werd ook hier de ernst toegevoegd. En verdween het spelen uit het spel.

Een paar weken geleden ruimde ik de kinderkamers op. Ik maakte anderen blij met dat waar mijn kinderen niet meer mee speelden. Iemand vroeg mij waar ze nu mee speelden. Voor mijn dochter is die vraag gemakkelijk te beantwoorden. Bij haar gaat het niet om met wát ze speelt maar met wíe. Haar spel is een voortdurende afstemming tussen haar en haar vrienden. Tussen geven en nemen. Praten en luisteren. Dag in dag uit zie ik ze vrolijk dartelen in en om het huis.

Voor mijn zoontje is de vraag lastiger te beantwoorden. En daarmee ook pijnlijker. Ook hij verlangt intens naar vrienden om mee te spelen. Naar de vanzelfsprekende afstemming en afwisseling over wat te doen. Alleen, dat wil nog niet zo lukken. Op zijn nieuwe school vond hij wel rust, maar nog geen vriendschap. En dus moet ik concluderen dat hij eigenlijk niet meer speelt. Als ik hem laat, speelt hij uren met virtuele vriendjes op het web. Maar het echte spelen - ontspannen, genietend, grenzen verleggend - dat ontbreekt. En ik mis het. De kapotte en vieze kleren, de rommel in huis, de veel te harde stemmen.

Nog een week en dan begint de zomervakantie. Zes eindeloze weken om heerlijk te spelen. Zonder moeten. Zonder doel. Want als je het mij vraagt, is dát waar spelen om draait. De wereld verkennen op je eigen wijze. Tijdloos, ontspannen, vanzelfsprekend en afgestemd. Op jezelf en op de ander. Wat mij betreft zouden we dat vaker moeten doen. Omdat spelen de mooiste manier van leren is!

Natasja de Kroon studeerde in 1995 af als orthopedagoog. In 2005 richtte Natasja haar eigen kindercentrum op, de Buitenkans in Heerenveen. In haar huidige werk als Happy Coach en Geluksvogel combineert Natasja haar liefde voor kinderen met haar passie voor onderwijs.