De heilzaamheid van positiviteit

26 november 2020

'Meneer, ik help graag andere mensen. Ik krijg zoveel energie van positiviteit'. Sommige leerlingen doen je als docent even stilstaan bij de betekenis van wat ze zeggen. Dat gebeurde ook bij docent Pascal Cuijpers, toen leerling René, een behulpzame jongen die net naar Nederland is verhuisd vanuit Zuid-Afrika. Met zijn werkhouding en vriendelijkheid maakt hij al snel indruk op zijn docent.

In haar column voor NRC Handelsblad schreef microbioloog Rosanne Hertzberger onlangs over haar enthousiasme omtrent de in ontwikkeling zijnde coronavaccins. Deze zullen naar verwachting maar liefst 90 tot 95 procent bescherming gaan bieden tegen het hardnekkige virus dat de wereld al maandenlang teistert. Het is volgens haar alleen nog maar de vraag of de aarzelende bevolking dit vaccin zomaar in zijn arm wil: ‘het is immers veiliger voor een commentator om negatief te doen, want er komt vaak een moment dat je triomfantelijk kan zeggen: ‘zie je wel’, schrijft ze.

Zijdelings gerelateerd aan het bovenstaande herinner ik mij het gesprek dat ik enkele weken geleden had met René. Hij is een leerling uit de derde klas vmbo die slechts enkele jaren geleden vanuit Zuid-Afrika verhuisde naar Nederland. Dit schooljaar kreeg ik hem voor het eerst in de les. Het viel me meteen op dat hij erg goed de Nederlandse taal beheerst en zeer geïnteresseerd en gedisciplineerd is. Waar de klasgenoten om hem heen zich soms kunnen laten afleiden door wat dan ook, is hij een baken van rust en zelfbeheersing. Aan het einde van elke les vraagt hij altijd of hij nog met iets kan helpen. Een creatief vak, waarin elke les met diverse materialen gewerkt wordt, vraagt immers om een gestructureerde organisatie van de les. Het uitgangspunt is dan ook ‘rommel maken mag, opruimen moet’. René neemt dit erg serieus.

Elke les hanteer ik een roulatiesysteem, waarbij elke leerling aan de beurt komt om mee te helpen met opruimen en schoonmaken. Waar sommigen nogal eens met enige tegenzin hun taak uitvoeren of er onderuit willen komen, staat René altijd klaar om te helpen met vegen, ophalen, de prullenbakken legen of de paletten, kwasten en wasbakken te ontdoen van hun verfresten. Ook al is de bel gegaan en de middagpauze begonnen, het maakt hem niets uit om nog even de randen van de wasbak te vegen en de vuile poetsdoeken minutieus op een droogrek te draperen. “Meneer, ik help graag andere mensen. Ik krijg zoveel energie van positiviteit”, zei hij opeens, terwijl hij op zijn gemak de tas inpakte.  

Nadat we elkaar, zoals elke week, nog een fijne dag en alvast een prettig weekend wensten, dacht ik tijdens de pauze in een schoon lokaal na over zijn woorden. De oprechtheid daarvan was van een overkoepelende wijsheid. Deze leerling bouwt geen muren om zich heen. Door zijn oprechte hulp en positiviteit hoeft hij niet bang te zijn voor welke vorm van gezichtsverlies dan ook. Hij hoeft geen schijn hoog te houden, is hulpvaardig en bovenal positief ingesteld. Wat mij betreft is hij hierdoor een inspirator voor velen wanneer iets niet dreigt te lukken of als het even tegen zit: ‘het is immers veiliger voor een commentator om positief te doen, want er komt vaak een moment dat je triomfantelijk kan zeggen ‘zie je wel’.

Pascal Cuijpers is docent beeldende vorming op het Connect College in Echt. Naast zijn werk als docent is hij mentor, geeft hij faalangstreductietrainingen en examenvreestrainingen. Hij publiceert o.a. in dagbladen, tijdschriften en onderwijsmagazines.