Bespreken van een aanslag in de klas

10 december 2020

Na de moord op de Franse leraar Samuel Paty half oktober, stelde TerInfo (gericht op het vergroten van de maatschappelijke weerbaarheid tegen terrorisme in het primair en voortgezet onderwijs, waar onder meer Beatrice de Graaf en Micha de Winter bij betrokken zijn) een lesbrief op als hulpmiddel voor docenten om met leerlingen over botsende grondrechten te spreken en het belang van vrijheid van meningsuiting te onderstrepen. De moord was de concrete aanleiding, maar de brief is ook te gebruiken als leidraad in het bespreken van andere aanslagen of om het thema terrorisme te bespreken.

 

Deze lesbrief is een hulpmiddel voor docenten om met leerlingen over botsende grondrechten te spreken en het belang van vrijheid van meningsuiting te onderstrepen. De docent kan zelf beslissen hoe de brief wordt gebruikt en al dan niet met het schoolbestuur wordt afgestemd.

Deze lesbrief bestaat uit drie delen. In het eerste deel bespreken we de pedagogische setting en geven we handvatten om het onderwerp (de aanslag en de waarden die daarbij in het geding zijn) te behandelen. Het tweede deel geeft meer historiserende informatie en achtergrondinformatie bij de aanslag. Dit is in onze ervaring een goede manier om op objectiverende en depolitiserende wijze het gesprek met leerlingen aan te gaan. In het derde deel wordt besproken wat leerlingen zelf zouden kunnen doen.

I. Lesdoel en setting bepalen

Er zijn drie belangrijke doelen die je kunt stellen bij het bespreken van de aanslag. Bij het volgen van deze doelen kun je de context meenemen waarin jij werkt en van wat er speelt bij jouw leerlingen. Het gaat om deze drie lesdoelen:

1) De-escaleren

2)  Een gemeenschappelijke kennisbasis creëren

3)  Botsende grondrechten bespreken

Lees verder.
 

II. Feiten en achtergronden bij de aanslag

Bij het bespreken van terrorisme en politiek geweld komt het de discussie ten goede wanneer er ook een gemeenschappelijke kennisbasis wordt gecreëerd van de aanslag. In dit deel van de lesbrief zullen we de belangrijkste vragen omtrent de aanslag proberen te beantwoorden.

Lees verder.

III. Handelingsperspectief

Voor docenten en leerlingen is het belangrijk om een handelingsperspectief te hebben. Wat kun je doen nadat je er één les aan hebt besteed? 

at kan van alles zijn, maar hieronder doen we een paar suggesties:

• Laat leerlingen zelf aangeven waarover ze nog meer willen weten. Benadruk heel erg het belang van kennis en context. Dat helpt de angel uit een te geëmotionaliseerde discussie te halen.

• Behandel eventueel in de volgende les onderwerpen die leerlingen interessant vinden: laat ze op www.ter-info.nl rondkijken, willen ze meer weten over terrorisme? Of misschien over de situatie van moslims in Frankrijk? Of juist over aanslagen in Nederland?

• Geef ze een opdracht om zelf een spotprent te maken van de school. Wat is leuk om belachelijk te maken? En laat ze een spotprent maken van zichzelf. Wat is daar leuk aan, en wanneer doet het pijn?

• Laat ze een grondrecht uitkiezen uit de lijst die jullie hebben opgesteld. Daarover moeten ze nog 1 of 2 voorbeelden zoeken die voor hen belangrijk zijn. En die ze zelf in hun eigen situatie kunnen verdedigen (godsdienstvrijheid, recht van vergadering en verzameling, persvrijheid etc.).

Lees verder.

TerInfo is voortgekomen uit de zogeheten Taskforce Radicalisering en Polarisatie die door de Gemeente Utrecht ter ondersteuning van Utrecht Zijn We Samen (UZWS) in het leven is geroepen in 2015. UZWS is een programma gericht op het tegengaan van radicalisering en polarisering in Utrecht. Hoogleraren Beatrice de Graaf en Micha de Winter ontwikkelden ideeën om het domein van het onderwijs bij dit programma te betrekken.