Schoolleider Zeegers en 'zijn' inspecteur: geen opponenten, maar partners

10 augustus 2013

Terwijl half Nederland de degens begon te kruisen over de zin en onzin van de Cito eindtoets, koos schoolleider Gérard Zeegers in januari 2013 voor een constructievere benadering van het thema ‘toetsen’. Hij bezocht een lezing van Pasi Sahlberg, om meer te horen over hoe Finland investeert in vertrouwen, zodat overdreven controleren en inspecteren niet nodig zijn. Wat zijn bezoek bijzonder maakte? Hij nam ‘zijn’ onderwijsinspecteur, John Rohde, mee!

Hun eerste ontmoeting was in 2007, toen Inspecteur John Rohde een bezoek bracht aan EGO-basisschool de Bonckert, waar Gérard Zeegers directeur is. De juf van groep 4 was die ochtend ziek en haar net-afgestudeerde vervangster vond het wat al te spannend, als er een inspecteur zou binnenlopen. “Begrijpelijk”, knikte Rohde en begon zijn ronde.

Een uur later wandelde de inspecteur tóch groep 4 binnen en Zeegers reageerde als door een wesp gestoken. Zijn boosheid zakte snel, toen Rohde uitlegde wat hij gedaan had: “Tuurlijk ben ik de leerkracht niet gaan bekijken. Ik wilde zien of er een programma klaar lag of dat die vervanger alles zelf moest verzinnen.” Een moment later: “En het was prima in orde.”

Aan het eind van de dag riep de inspecteur het team bijeen, legde iedereen het toezichtskader voor en vroeg het in te vullen. Vragen over het pedagogisch klimaat, bijvoorbeeld. “Niet alleen wat betreft je eigen handelen, maar dat van de hele school. Wat zou je opschrijven als je mij was?” Aan een van de leerkrachten vroeg Rohde vervolgens wat ze genoteerd had en waarom. “Ik geef een 3 [=hoge score, GB], want dat hebben we heel goed voor elkaar.” Inspecteur Rohde knikte: “Dan denk ik dat ik het ook goed gezien heb.”

Op de vraag naar het didactisch handelen meende een ander teamlid dat er nog wel wat te halen was. Ook die observatie kon Rohde onderschrijven. Zo passeerde het hele toezichtskader. Daar waar er discussie ontstond, leken zowel de leerkrachten als de inspecteur in hun element. Rohde genoot zichtbaar van de felheid en de argumenten waarmee het team haar eigen handelen wist te legitimeren, zo herinnert Zeegers zich. Sindsdien kan hij uitstekend door één deur met zijn inspecteur, getuige de openheid en het professionele partnerschap waarmee beiden naar een masterclass van Pasi Sahlberg gingen.

In Gérards artikel voor Egoscoop over die gebeurtenis, vertelt Rohde dat hij graag komt op scholen waar teams en schoolleiders de ruimte nemen om hun eigen koers te bepalen. Daarin krijgen scholen namelijk ook veel professionele vrijheid: “De onderwijsinspectie schrijft niet voor hoe een leraar les dient te geven. Wij nodigen leraren en scholen expliciet uit om eigen keuzes te maken en daar verantwoording over af te leggen aan het bevoegd gezag en aan de samenleving.”

Op zijn baanbrekende artikel, kreeg Zeegers al veel reacties. Uiteenlopend van een sympathieke bundel ‘likes’ tot commentaren dat hij een wit voetje zou willen halen en dat heus niet iedere school zo’n meedenkende inspecteur heeft. Zeegers legt graag uit hoe hij het ziet: “Schoolleider, zorg dat je een eigen visie hebt, werk die uit en weet je handelen te legitimeren. De zelfstandigheid waartoe je je leerlingen wilt opleiden, wil je ook zelf hebben. Neem die vrijheid en de verantwoordelijkheid!”

En witte voetjes? Allerminst! Op 21 maart staat Rohde, met een collega inspecteur, weer op de stoep van de Bonckert. Het wederzijds respect tussen Zeegers en Rohde kan alleen bestaan als beiden hun werk goed doen, meent Zeegers. Dat betekent hard blijven werken voor hem en zijn team en kritisch kijken voor Rohde. 

Lees het volledige artikel van Gérard Zeegers

Geert Bors, redacteur van hetkind