‘Zet de leerling centraal! Zeker. Maar laat ook een opening vrij om daar even uit te ontsnappen'

6 mei 2017

Het kind centraal stellen. 'Een goede zaak,' denkt Paul Pelle. 'Het is iets wat op de school waar ik werk, De Nieuwste School in Tilburg, ook sterk terug te vinden is.’ Maar geldt dat voor alle gevallen, in alle situaties? Als docent/mentor vraagt hij het zich af, nadat hij zich in zijn puberende leerling heeft verplaatst.

De leerling centraal zetten. Een van de manieren waarop dit bij ons op school gebeurt, is via het zogeheten fractal principe: dat wat voor leerlingen geldt, geldt ook voor docenten en andersom. Het zorgt ervoor dat je reële eisen stelt, haalbare afspraken maakt en hierop scherp wordt gehouden. Het zorgt ervoor dat leerlingen worden uitgenodigd om mee te denken, inspraak hebben.

Nu is dit laatste punt een onderwerp waar ik langere tijd al over nadenk. Inspraak hebben is volgens velen een goede zaak, het is waardevol dat leerlingen gehoord worden. Inspraak geeft een bepaalde vorm van macht, een macht die echter ook een verantwoordelijkheid met zich meebrengt. Maar zitten leerlingen daar ook op te wachten? Is het soms niet veel gemakkelijker om onderdeel te zijn van een anonieme massa waarin je lekker kunt zeggen en denken wat je wilt, zonder dat je hierop wordt aangesproken? Gemakkelijker is het zeker, fijner is het denk ik niet.

Onze leerlingen ervaren het als enorm prettig dat ze een stem krijgen binnen de school, dat hen geleidelijk geleerd wordt hoe ze die stem verantwoordelijk kunnen gebruiken. Wanneer je de verantwoordelijkheden kunt dragen, zul je merken dat dit vertrouwen, inspraak en keuzevrijheid met zich meebrengt.

Maar de leerling centraal stellen is ook weer geen wet van Meden en Perzen. Leerlingen zouden de keuze moeten hebben, de ruimte moeten voelen, om even niet centraal te staan. Om lekker als een voetbalsupporter mee te gaan in de massa en niet te veel na te denken. Als docent/mentor houd je natuurlijk wel een oogje in het zeil, je laat de afstand dan even wat groter worden. Dat geeft de ruimte om je batterij weer op te laden, om vervolgens weer je verantwoordelijkheden te onderzoeken, te leren herkennen en ze vervolgens te dragen.

Dus: zet de (puberende) leerling zeker centraal, laat echter ook een opening vrij om daar even uit te ontsnappen.

Paul Pelle is mentor/docent van De Nieuwste School in Tilburg.