‘Wij, de docenten, moeten ervoor zorgen dat we “op groen staan”’

6 februari 2016

Na de zomervakantie start een nieuwe basisschool in Heerenveen, Basisschool de Buitenkans. Natasja de Kroon is betrokken als meedenkend coach en pedagoog. Basisschool de Buitenkans laat zich inspireren door de pedagogiek van Reggio Emilia. In de aanloop naar het nieuwe schooljaar bereidt een steeds grotere groep enthousiastelingen zich voor op de start van de school. Medewerkers, ouders en belangstellenden werken nauw samen om de uitgangspunten van de school uit te werken en te concretiseren. Naast brainstormavonden en werkgroepen wordt er gezocht naar inspirerende voorbeelden en good practice. Ook de Heerenveense onderwijsavonden met Luc Stevens en Mark Mieras zijn een belangrijke inspiratiebron en helpen om het gedachtengoed te legitimeren en te onderbouwen.

Luisterend naar het verhaal van Mark Mieras keken we elkaar aan en wisten we dat ons schoolplan in grote lijnen klaar was. Dankzij zijn verhaal hadden we een wetenschappelijke onderbouwing voor onze diepste overtuigingen:

1. De drang om te leren komt van binnenuit: kinderen geven de voorkeur aan activiteiten die goed zijn voor hun ontwikkeling. Ze houden van liedjes met gebaren omdat de gebaren ze helpen te woorden te onthouden. Ze houden van muziek en leren zo om goed te luisteren. Ze houden van beweging en beweging drijft hun ontwikkeling.Niet voor niets vertrekt Basisschool de Buitenkans vanuit een krachtig kindbeeld, waarbij het kind alles in huis heeft om zichzelf te ontwikkelen. De school heeft dan voornamelijk als taak om te zorgen dat er veel te zien, te beleven en ontdekken is. Om te zorgen voor een rijke omgeving die letterlijk en figuurlijk ruimte biedt aan de 100 talen van kinderen. Met begeleiders die de moed hebben om kinderen te volgen en de wijsheid om goede vragen te stellen.


2. Het onderscheid tussen spelen en leren is kunstmatig. Sterker nog, de natuur leert ons dat spelen cruciaal is voor ons welbevinden en onze ontwikkeling. Jonge dieren zetten hun leven op het spel door te spelen. En laten zo zien dat spel en spelen van levensbelang is.Voor ons onderwijs betekent dit dat we ons moeten beseffen dat ontwikkeling en onderwijs nooit doelgericht mogen zijn. Echt, fundamenteel leren, ontstaat als kinderen plezier hebben en zelf betekenis mogen geven aan hun ontwikkeling.
   
   Op zondagavond zag ik een interview van Ivo Niehe met de uitvinder van Kapla. Die al spelend de mooiste ontdekkingen deed. En ons wees op het belang van “flauwekul”. Een man van bijna 70 van wie het plezier afspatte. Een rijke man, niet alleen in geld, maar ook en vooral door zijn vermogen om levenslang te spelen.


3. "Je brein gaat naar je leven staan zoals je schoenen naar je voeten"
   Ieder kind, ieder mens ontwikkelt zich op zijn eigen unieke wijze. Het is aan ons om kinderen te volgen in deze unieke ontwikkeling en hierop aan te sluiten. Dit vraagt om een enorm vertrouwen en om het loslaten van onze overtuigingen dat elk kind op hetzelfde moment en op dezelfde wijze klaar is om iets te leren. Ons onderwijs moet per definitie persoonlijk en afgestemd zijn.
   Dit betekent ook dat onze school op zoek is naar moedige ouders. Ouders die net als wij durven te vertrouwen op de ontwikkelingsdrang van hun kinderen.


4. Leren is een sociaal proces. Als we zijn afgestemd op het contact met elkaar leren we meer en beter. Wij, de docenten, moeten ervoor zorgen dat we “op groen staan”. Dat betekent dat we, dag in dag uit, positieve boodschappen uitzenden naar onze kinderen. Want als wij groen zenden zullen ook de breinen van onze kinderen op groen komen te staan. In het huidige onderwijs staan veel kinderen op rood of oranje: vechten of vluchten. Veel docenten reageren hierop door terug te gaan vechten of te vluchten (ik geef het op). Maar wij kunnen wel degelijk het verschil maken. Door te doen wat we graag doen. En dat uit te stralen. Want passie is besmettelijk!
   Op zondagochtend zag ik de Wandeling met meester Bart. In al zijn eenvoud maakte hij zichtbaar waar het in ons onderwijs om draait. Ik zag een man met een grote liefde voor de kinderen in zijn groep. Een man die hun (eigen)aardigheden respecteerde. Die uitspraken van leerlingen verzamelde omdat hij zich verwonderde en genoot van hun (levens)kracht. Een meester die er echt voor zijn kinderen wil zijn. Juist omdat hij dat in zijn eigen jeugd zo gemist had. In de ogen van zijn leerlingen zag ik het respect voor hun meester. Een meester die zich echt laat kennen. Omdat onderwijs per definitie persoonlijk is!

Op zaterdagochtend stond ik voor een groep cursisten om een training te geven over ontwikkeling en activiteiten. Ik vroeg hen om terug te gaan naar hun eigen jeugd. En met elkaar te delen hoe ze speelden, waar ze van genoten. Verwonderd keek ik om me heen naar de energie die er vrij kwam, de glinsterende ogen, het gelach. In een keer waren we daar waar ik zo graag wilde zijn, dicht bij de kinderen. Kinderen die elke dag “alleen maar willen voetballen”. In plaats van ze uit te dagen om iets anders te gaan doen gingen we op zoek naar manieren om aan te sluiten bij deze ontwikkelingsdrang. Om op 100 manieren te voetballen.

Ik droom van een school waarin de verschillen tussen kinderen, tussen mensen, gevierd worden. Een school waar de problemen van kinderen per definitie ook het probleem van de leerkracht zijn en daarmee het probleem van de klas. Een school waarin de lampjes van alle kinderen van groep 1 t/m 8 op groen kunnen blijven staan omdat de noodzaak om te vechten of vluchten verdwenen is.

Natasja de Kroon studeerde in 1995 af als orthopedagoog. In 2005 richtte ze haar eigen kindercentrum op, de Buitenkans in Heerenveen. In haar huidige werk als Happy Coach en Geluksvogel combineert Natasja haar liefde voor kinderen met haar passie voor onderwijs.