Wereldburgerschap en onderwijs: 'Hoe prikkel je kinderen en tieners voor thema’s als duurzaamheid en mensenrechten?'

18 mei 2016

Hoe geef je invulling aan 'mondiaal burgerschap en educatie'? En hoe zorg je dat pubers en kinderen echt betrokken zijn bij wereldburgerschap? Vier jaar terug - in juni 2012 - verzamelden zich bijna tweehonderd gasten op de NCDO-dag ‘Wereldburgerschap in het onderwijs, grenzeloze mogelijkheden?’.  Keynote-speaker Jelle Jolles zou het woord wereldburgerschap vervangen door persoonlijke groei. 'Het gaat niet over die arme kindjes ver weg in Afrika. Het gaat over attitude, het inlevingsvermogen van een kind, om –uiteindelijk- een beter mens te worden.'


Dit is een bijdrage aan de scholendebatreeks over Burgerschapsvorming dat momenteel plaatsvindt n.a.v. de documentaire Maatschappijleer (zie trailer). Op 15 juni is het slotdebat in De Balie in Amsterdam.


Professor Jelle Jolles verzorgde het openingswoord destijds: 'Kinderen hebben ons nodig; het brein is nog in ontwikkeling. Maar pas op: gooi wereldburgerschap vooral op de emotie. Als je de zintuigen van een kind prikkelt, blijft het beter hangen dan pure kennisoverdracht.'

De belevingswereld van kinderen en tieners, maar ook die van leraren , directies en hun collega’s kwamen bij meerdere sessies terug. Wat is je eigen perspectief op wereldburgerschap? En: hoe krijg je collega’s mee? Deelnemers kregen input van uiteenlopende sprekers en sloten de training af met een tafeldiscussie. Een eerste prikkelende en inspirerende aanzet, waarbij her en der wel bleek, onder meer uit de evaluatie, dat de praktische handvatten en invulling van de workshops nog beter hadden kunnen aansluiten bij de (gewekte) verwachtingen.

Hoe prikkel je kinderen en tieners voor thema’s als duurzaamheid en mensenrechten?
Hoogleraar hersenen, gedrag en educatie Jelle Jolles start en eindigt met deze vraag in zijn keynote speech. Hij laat zien dat de sociale omgeving van kinderen (ouders, klasgenoten en leraren) veel invloed hebben op wat het kind leert. Jolles: “Wij zijn niet ons brein, zoals sommige wetenschappers beweren. Wij beïnvloeden het brein en dus ook het gedrag en de attitude van kinderen. Kinderen, en dus ook tieners, zijn tot aan hun 25e levensjaar nog volop in ontwikkeling.”

Jolles legt uit dat de verbinding in de hersenen tussen gedrag en kennis, twee aparte hersendelen, bij kinderen nog niet zo sterk is. Kinderen kunnen wel iets leren, maar dat betekent niet dat ze ook al grip hebben op hun gedrag. Jolles: “U en ik zijn de aangewezen personen om kinderen hierbij te helpen, maar hoe doe je dat? Door het hersengedeelte van de ervaring  te prikkelen. Gooi wereldburgerschap vooral op de emotie. Als je de zintuigen van een kind prikkelt, blijft het vaak veel beter hangen dan platte kennis. Door de ervaring vormt een kind dan nieuwe perspectieven, leert een kind te kijken vanuit ‘de ander’.’’

Hij zou het woord ‘wereldburgerschap’ willen vervangen door ‘persoonlijke groei’. ‘’Het gaat niet over ‘die arme kindjes ver weg in Afrika’. Het gaat over attitude, het inlevingsvermogen van een kind, om –uiteindelijk- een beter mens te worden. ’’

Voor meer info ga je naar deze link

Of bekijk de video: