'Wat als niet de opdracht het belangrijkste leerdoel is, maar de manier waarop leerlingen met elkaar omgaan?'

10 juli 2015

Het huidige (voortgezet) onderwijs vraagt steeds vaker samenwerking van leerlingen, stelt Xandra van Hooff vast. In projectteams en zelfsturende groepjes moeten kinderen van alle leeftijden specifieke opdrachten 'op tijd en volgens instructie' inleveren. We willen dat ze hun zaken 'efficiënt organiseren' én een 'goede prestatie' neerzetten.  Veel leerlingen vinden dit lastig. Wat kunnen we doen? 

Stel jezelf een goed functionerende groep leerlingen voor. Er gaat niet veel tijd verloren en de groep werkt met een duidelijke doelstelling, zoekt naar overeenstemming en er is taakduidelijkheid. Over deze zaken wordt goed nagedacht en worden bewuste beslissingen genomen. Het zijn de factoren waar vaak de meeste tijd en aandacht naar uit gaat. Ergens ook wel terecht, omdat het groepje leerlingen nu eenmaal een resultaat gericht doel heeft meegekregen.

Maar als mensen samenwerken, zijn er altijd relationele aspecten die meespelen; zoals de mate van respect en vertrouwen, het waarderen van onderlinge verschillen en de mate waarin conflicten worden gezien als een kans voor nieuwe ontdekkingen, groei en creativiteit.

Wat kunnen we nu anders doen?
Ik heb een kleine test voor je. Denk eens terug aan een vroegere docent die jij erg hoog hebt zitten. Waar je veel waardering voor hebt en waar jij best meer op zou willen lijken. Maak nu - voordat je verder leest - een lijst van de zes belangrijkste kenmerken van hem of haar.

In willekeurige volgorde worden de volgende uitspraken gedaan over favoriete docenten:

hij/zij heeft plezier en straalt enthousiasme uit,
behandelt me als gelijke,
luistert naar mijn standpunt,
gelooft in me,
daagt me uit,
creëert een veilige omgeving waarin ik me gesteund voel,
geeft respect en vertrouwen.

De impact van deze vooral op verbinding gebaseerde benadering is groot. Je voelt zich daardoor speciaal, gewaardeerd en vertrouwd en het vergroot je geloof in eigen kunnen.

Willen we dit uiteindelijk niet allemaal voelen?
Hoe zou het zijn als binnen het onderwijs structureel meer aandacht wordt besteed aan deze factoren? Wat nu als niet de opdracht het belangrijkste leerdoel is, maar de manier waarop de leerlingen met elkaar omgaan? Wat als we de omgang met elkaar niet als zaak beschouwen die in een mentoruur thuishoort maar wat 50% van de lestijd in mag nemen van alle lessen en bij elke docent?

Hoe zou de wereld er dan uit gaan zien voor onze leerlingen?

De kracht van Xandra van Hooff ligt in het leggen van verbanden tussen mensen, relaties en systemen. Op haar website www.xandravanhooff.nl staat meer te lezen.