Videoregistratie onderwijsavond Jo Hermanns: 'Niet vragen, wat heeft dit kind? Maar wat heeft dit kind nodig?

12 juli 2015

Jo Hermanns was duidelijk in zijn lezing van 21 mei in Driebergen. 'Het gaat mij om de kinderen die thuis zitten en hulp nodig hebben, daar moeten we betere antwoorden voor verzinnen.' Als emeritus hoogleraar opvoedkunde aan de UvA ziet hij een zorgwekkende verschuiving van 'menselijke uitdaging' naar psychopathologie. 'Daarmee helpen we niet meer, maar behandelen we kinderen.' Een videoregistratie van een bijzondere Onderwijsavond, met een aantal opmerkelijke feiten en paradoxen.

Opmerkelijke quotes uit de lezing die als titel droeg:
'Een pedagogisch antwoord op passend onderwijs'

• 'In ons land heeft 1 op de 7 kinderen een indicatie, maar uit onderzoek blijkt dat het percentage kinderen met echt problemen ligt tussen 2-5%, dat is ongeveer 1 op de 20.'


• ‘Wat ik zeg is onderbouwd, het gaat mij niet om ideologie, maar om wat waarneembaar is. Het gaat mij niet om blauwdrukken, ik ga ervan uit dat mensen in het onderwijs het beter weten dan ik, maar ik geef achtergrond om die keuze beter te kunnen maken.'


• 'Omdat wij opvoeden zo belangrijk vinden, hebben we een dikke schil rond dat opvoeden georganiseerd. dat is in vergelijking met andere landen een extreem groot pakket aan hulp. We zien dat die schil de afgelopen 10 jaar extreem verdikt is. Twee keer zoveel kinderen in die voorzieningen.'


• 'Ik ben niet tegen instellingen, maar ik vind het niet de dominante aanpak. Het zijn problemen die bij het leven horen.'


• ‘De meeste kinderen hebben het in de gezinnen behoorlijk goed.’ We kennen hoge opvoedidealen en pedagogische vaardigheden.'En we hebben goed onderwijs, ondanks alle verhalen in de krant. Komt dat nu niet juist door die dikke schil?'


• 'Wat blijkt: kinderen die naar het speciaal onderwijs gaan, blijken na 4 jaar minder te scoren op testjes, dan kinderen die in het regulier onderwijs blijven. Wat ook apart is, toen ze gingen kijken naar andere kinderen die in die klassen zaten (…) die deden het beter dan de kinderen waarvan de kinderen naar het speciaal onderwijs waren gegaan. (…) er gebeurt van alles, als we die kinderen bij ons houden, dat positief is voor iedereen.'


• 'Uit het inspectiejaarverslag blijkt dat de kinderen die met een rugzakje naar het onderwijs gaan, doen beter examen, dan kinderen zonder rugzakje, niet alleen de vso-leerlingen, maar ook beter dan de reguliere.'


• 'Wat we doen verandert kennelijk de opvatting die mensen van zichzelf hebben (…) kinderen wordt uitgelegd dat er in hun iets brein iets ontbreekt (…) het wordt uitgelegd als een ziekte (…) ouders denken dan: dat kan ik niet zomaar, ik heb hulp nodig van een deskundige (…) leerkracht denkt: ja, hier heb ik niet voor geleerd (…) Er ontwikkelt zich een identiteit bij mensen die hulp krijgen van ‘ik ben patiënt, ik ben afwijkend, ik ben niet normaal, en nog belangrijker, ik kan alleen meedoen aan de samenleving als professionals  mij daarbij helpen.'


• 'Cru gezegd: wat we eigenlijk zeggen is: jij bent niet goed genoeg om mee te doen, maar gelukkig hebben we een oplossing. Moet je je eens voorstellen dat je als kind zo’n boodschap krijgt.'


• 'Ja, er is een alternatief, maar dan moeten we ons denken omdraaien. We moeten de diagnose loslaten en aan het kind vragen, aan zijn ouders vragen: wat zou je in je leven willen veranderen? En aan de leerkracht: wat zou de eerste stap zijn om het voor je leerling te verbeteren? Vaak zijn dat hele kleine, praktische dingen. Daar beginnen, wat willen mensen zelf? En iemand zelf laten vertellen wat hij zou willen veranderen in zijn leven. Dat is niet makkelijk, daar heb je vaardigheden voor nodig. Dat noemen ze tegenwoordig een keukentafelgesprek, maar dat is heel moeilijk. Want als je het wist, dan zat je daar niet.'


• 'En concrete hulp vindt altijd plaats in de eigen leefsituatie.'


• 'Je moet naar die mensen toe, daar heel concreet die hulp aanbieden. Het gaat erom mensen te vinden die dat kind iets te bieden hebben. De sportclub, de leerkracht. In 90% wisten mensen iemand te vinden die een kind een tijdje kon opnemen. Kinderen weten iemand te noemen, en als je die persoon vraagt, zegt-ie: natuurlijk!


• 'Niet vragen: wat heeft dat kind? Maar wat heeft dat kind nodig? (…) De tweede vraag: Wat moet u veranderen? (…) en de derde vraag: Hoe kan ik u helpen? En pas daarna komt de vraag; wie hebben we dan nog meer nodig.'

Klik hier op de website van Jo Hermanns.
Hij is zelfstandig en onafhankelijk adviseur op het terrein van jeugdbeleid en jeugdzorg bij H&S Consult  en emeritus hoogleraar Opvoedkunde van de Universiteit van Amsterdam.

-

Op weg naar goed onderwijs?

Lees hier over de data en de agenda van de onderwijsavonden van volgend schooljaar, na de zomer. Op donderdag 10 september trappen we al af met Mark Mieras, de entree bedraagt 30 euro, een passe-partout voor zes inspirerende avonden kost 155 euro. Fijn om met een collega of uw team te bezoeken en over na te praten.