'Vergeet het kind niet': als kinderen slachtoffer worden van het machtsdenken van volwassenen...

15 augustus 2016

'Soms moeten we wel over grenzen heen kijken,'  schrijft Arie de Bruin, 'daar ontkomen we niet aan als kinderen slachtoffer worden van het machtsdenken van volwassenen. Kijk naar de situatie in Gaza, Syrië, Soedan, Uganda... Janusz Korczak - de Joods-Poolse kinderarts en pedagoog - heeft in dat opzicht belangrijke dingen te zeggen. Zijn hartenkreet: 'Vergeet het kind niet.'

“Vergeet het kind niet als je de wereld wilt verbeteren.”
“De moderne oorlog is een naïef en ondoorzichtig heen en weer geknal.”
                                   (Janusz Korczak, 1878 - 1942)

• Drie Joodse jongens ontvoerd en vermoord in de buurt van Hebron; Palestijnse jongen vermoord in Jeruzalem en zijn lichaam in brand gestoken; al meer dan 1200 slachtoffers in Gaza waarvan zeker 25 % kinderen; inslagen op school en speeltuin in Gaza, negen van de tien slachtoffers zijn kinderen, vijfenveertig gewonden waarvan 32 kinderen.....


• Meer dan 6,5 miljoen mensen zijn op de vlucht in Syrië, meer dan de helft is kind. Honderdduizenden kinderen in Syrië getraumatiseerd; meer dan honderdduizend doden, waarvan ruim 12.000 kinderen....


• Honderdduizenden kinderen leven in Soedan een vluchtelingenbestaan; ze leven in kampen of op straat en staan voortdurend bloot aan geweld en misbruik .


• Duizenden kinderen zijn in Uganda ontvoerd om als kindsoldaat te vechten of als seksslavin te dienen voor de rebellen. Hoe zullen zij hun trauma’s verwerken?

Janusz Korczak is één van de belangrijkste grondleggers van de Rechten van het Kind. Zelf had hij als arts verschillende oorlogen meegemaakt en het leed gezien dat onschuldige slachtoffers wordt aangedaan. Hij was directeur van een Joods weeshuis in Warschau; hij behandelde ieder kind met respect en leerde hen de kracht van vergeven.

In zijn dagboek dat hij bijhield toen de kinderen van het weeshuis en hijzelf in het getto leefden, schreef hij: 'Als deze oorlog voorbij is, zal ik me ook moeten inzetten voor vele Duitse kinderen die slachtoffer van deze oorlog zijn'. Zelf werd hij met alle kinderen van zijn weeshuis weggevoerd naar het vernietigingskamp Treblinka waar zij na aankomst allemaal werden vermoord.

Goede bedoelingen, idealen, waanzin, ideologieën, macht, wellust, sadisme, een rechtvaardige oorlog... Altijd zijn kinderen slachtoffer en wordt de haat gezaaid voor een toekomstige oorlog. Dat kan nooit rechtvaardig zijn. De slachtoffers van nu worden de daders van morgen... Iedere raket van Hamas, iedere luchtaanval van het Israëlische leger zal de wereld niet verbeteren.

Hoe komen we dan uit die vicieuze cirkel?

Misschien kan Korczak ons helpen: hij legde zijn armen beschermend om alle kinderen, behandelde ieder kind met respect, gaf kinderen rechten, luisterde naar hun mening en nam die volledig serieus, leerde hen vergeven en leerde hen te verlangen naar een betere, rechtvaardige wereld.

Ik zou graag de leiders van Hamas en van Israël uit willen nodigen het voorbeeld van Korczak te volgen. Ga in gesprek met kinderen, zowel Joodse als Palestijnse kinderen. Elke raket en elke bom die een onschuldig kind treft zaait haat; elk kind dat met respect behandeld wordt, zaait liefde en recht. Wellicht kunnen die leiders samen in Yad Vashem in Jeruzalem gaan kijken bij het standbeeld van Korczak waar hij zijn handen beschermend om alle kinderen legt.

Arie de Bruin is voorzitter van de Janusz Korczak Stichting Nederland