'Veel volwassenen lijken bang te zijn dat een (klein) kind de baas over ze speelt'

17 oktober 2017

'De opvoeding wordt weleens neergezet als iets dat alleen zwart of wit is. Met de keuze tussen een autoritaire of laissez-faire opvoeding. Terwijl er in werkelijkheid juist een enorm grijs gebied tussen dat zwart en wit zit', zo betoogt Hiranthi Herlaar. Zij pleit voor een andere kijk op opvoeden, geen zwart-wit, maar in een kleurverloop. 'De gevoelens en gedachten van je kind serieus nemen, en dus ernaar luisteren, staat niet gelijk aan het verloochenen van je eigen gevoelens en gedachten. Of, als je meer van regenbogen bent: ergens rond groen.'

The dominant problem with parenting in our society isn’t permissiveness, but the fear of permissiveness - Alfie Kohn

Veel volwassenen lijken bang te zijn dat een (klein) kind de baas over ze speelt. Alsof kinderen op de wereld komen met als doel volwassenen te terroriseren. Dat ze geboren worden als kleine duiveltjes en wij volwassenen er ‘goede mensen’ van moeten maken, in plaats van dat ze met een goed hart worden geboren.

Ik denk dat we voor de reden achter die kijk op kinderen goed moeten kijken naar onze eigen jeugd. Ook de jeugd van onze opvoeders (en hun opvoeders etc.) is een bron van informatie. Velen werden "onderdrukt" (bestempeld als klein monster dat in bedwang gehouden moest worden). Dit werd als het ware de basisprogrammering voor onze eigen omgang met en gedachtegang over (onze) kinderen.

Waar je mee omgaat, word je mee besmet.

Afwijken van die ‘programmering’ vereist veel nadenkwerk, een reflectief vermogen en empathie. Toegeven dat de volwassenen in je verleden wellicht niet de meest handige manier hadden om met kinderen om te gaan is voor veel mensen moeilijk. Zeker als het om de eigen ouders gaat. Toegeven dat wijzelf wellicht beter zouden kunnen doen voor onze kinderen is ook moeilijk. Dat betekent namelijk dat je toe moet geven dat je fout zat. En als we érgens niet van houden (ook aangeleerd) is het wel toegeven dat we fout zitten.

Onszelf kwetsbaar opstellen, wat we doen bij toegeven dat we fout zaten, wordt nog altijd veelal als zwakte gezien. Bij onszelf in ieder geval. Bij een ander vinden we het meestal juist een krachtig iets.

We lijken te verwachten dat we, zodra we als volwassen worden gezien, alleswetend zijn. Dit terwijl we geen magische grens overgaan op onze 18e, 21e of 45e verjaardag en dus ook niet ineens alle kennis van de wereld in ons hoofd krijgen gestopt. Na blijven denken en nieuwe kennis vergaren is dus zeker geen overbodige luxe. We zijn nooit uitgeleerd.

Luisteren naar je kind ≠ over je heen laten lopen

Wij volwassenen hebben liever ook geen dictator als leidinggevende op de werkvloer. We denken graag mee over onze werkomgeving, vinden het fijn als de persoon boven ons in de hiërarchische ladder óns ziet. Een leidinggevende waar we een normaal gesprek mee kunnen voeren, die onze mening meeweegt bij besluiten die ons aangaan en die – als puntje bij paaltje komt – de eindbeslissing durft te nemen. Waarbij de eindbeslissing liefst het juiste besluit is voor het hele team (en niet alleen voor het management).

Wat gij niet wil dat u geschiedt, doe dat ook een ander niet.

Dat is precies wat kinderen graag hebben, maar dan van hun ouders. Dat hun gedachten en gevoelens over zaken serieus worden genomen, dat zij gezíen worden. Dat ze niet worden afgerekend op wat ze doen, maar dat er wordt gekeken naar waarom ze iets doen. Dat hun standpunt wordt bekeken en meegenomen wordt bij beslissingen die hen aangaan. Kortom: ze willen graag respectvol behandeld worden, zoals ook wij respectvol behandeld wensen te worden.

De gevoelens en gedachten van je kind serieus nemen, en dus ernaar luisteren, staat niet gelijk aan het verloochenen van je eigen gevoelens en gedachten. Iedere relatie bestaat uit geven en nemen. Dichter bij elkaar proberen te komen, ergens in het grijze midden. Of, als je meer van regenbogen bent: ergens rond groen.

Lees verder.

Hiranthi Herlaar is moeder en schrijft over opvoedkwesties op de websites Liefdevol Opgroeien en Montessori Thuis.