Van wie is het probleem? 'Wat kunnen jullie eigenlijk zelf wat ik altijd voor jullie doe?'

9 december 2015

De rol van leraar, begeleider en opvoeder brengt veel verantwoordelijkheid met zich mee. 'En dat gevoel maakt dat we vaak meer in handen houden dan nodig is,' schrijft Nienke de Vries. 'Ik betrap mijzelf hier in elk geval regelmatig op. Voor ik er erg in heb, ben ik de rommel van mijn dochter aan het opruimen, heb ik het probleem overgenomen of de pen uit haar hand gepakt om haar te ‘helpen’ met  rekenwerk.' Haar blog: 'Wat kunnen jullie eigenlijk zelf, wat ik altijd voor jullie doe?'

Kinderen willen zelfstandig zijn. Het liefst zoveel en zo snel mogelijk. Maar hoe begeleiden we ze op weg naar die zelfstandigheid? Hoe laten we zelf beslissen en zelf keuzes maken? Hoe laten we ze vallen, falen en weer op staan? Zonder dat we ze onnodig bloot stellen aan gevaar. Dit vraagt een voortdurende afstemming en reflectie. Wat heeft hij of zij op dit moment van mij nodig? Moet ik sturen, zorg bieden of kan ik loslaten? Het is een zoektocht naar balans tussen drie opvoedstijlen: het geven van structuur, ruimte en warmte.

Structuur: Je geeft duidelijke kaders, richting en regels waarbinnen kinderen zich mogen bewegen.
Warmte: Je stimuleert, verzorgt, geeft hulp en biedt veiligheid
Ruimte: Je geeft ruimte voor eigen beslissingen en laat het kind zoveel mogelijk eigenaar zijn van de eigen houding, het eigen leren en het eigen gedrag.

Op het moment dat je je beweegt tussen de drie opvoedstijlen in klopt het vaak wat je doet. Er is dan balans tussen die opvoedstijlen. Je geeft kaders en richting aan en je bent dichtbij om begeleiding en hulp te geven als het nodig is. Zodra je doorschiet naar één van de drie opvoedstijlen is er vaak sprake van de ‘Te’-valkuil: Teveel structuur, ruimte of warmte is voor kinderen vervelend en voor jezelf vaak irritant. De kunst is om op dat moment een stap terug te doen en jezelf een vraag te stellen:

Van wie is de rommel, van wie is het probleem, van wie is de som? En wat heeft dit kind van mijn begeleiding nodig om dit zelf te doen, op te lossen of te leren?
Dit kan starten met de vraag van de titel: Wat doe ik altijd voor jullie wat jullie eigenlijk al zelf kunnen?

Lees verder