Tussen leerling Remco en leerkracht Marlies zit nog iets scheef, ook tien jaar na dato

15 januari 2017

Marlies Bolsius verhaalt over haar rijke verleden als lerares en schoolleider. Deze column gaat over haar leerling Remco, die zich tien jaar na zijn vertrek  weer meldt. Er blijkt nog iets tussen beiden te staan.

Afgelopen zomer werd ik aangesproken door de moeder van Remco met de vraag of ik haar zou willen helpen met de begeleiding van zijn leerproces op zijn nieuwe school. Remco is na veel strubbelingen door het speciaal basisonderwijs gekomen en zit nu op een speciale praktijkgerichte opleiding waar kinderen met ernstige leer-en gedragsproblemen eenvoudige opleidingen kunnen volgen.
Ik had Remco een kleine tien jaar geleden in mijn kleuterklas gehad en het pijnlijke proces met hem in groep 3 en 4,  dat uiteindelijk uit moest lopen op verwijzing naar het speciaal onderwijs,  stond me nog duidelijk voor de geest.  Als toenmalig directeur van de school had ik vele gesprekken met hem en zijn ouders moeten voeren.

En nu stond hij daar weer,  terug in mijn kamer. Hij was uitgegroeid tot een stevige tiener, pet op, daaroverheen een capuchon, met ogen die me schuw en argwanend bekeken. Ik had inmiddels een aantal gesprekken met ouders, school en begeleiders gehad die allemaal erg blij waren met mijn bereidheid hem te helpen. Alleen Remco reageerde met de groots mogelijke reserve.

Er volgden vijf ontmoetingen waarin ik probeerde met hem zijn PLP (Persoonlijk Leer Plan ) uit te werken. Al gauw bleek dat alles wat maar enigszins naar theorie ‘rook’ een ongekende afweer in hem op riep. Met behulp van mijn welgevulde trucendoos en heel veel pedagogische tact lukte het om een eerste project af te sluiten.

Toen hij echter de vijfde keer door moeder werd gebracht wilde hij zijn jas niet uit doen, de pet ging niet af en met een nors gebaar plofte hij in de stoel. Zijn vuisten balden zich. Op een rustige vraag van mij wat er aan de hand was brak er een storm los:

'Ik wíl helemaal niet hier komen. Ik heb een pesthekel aan jou! Weet jij wel hoe gemeen jij vroeger altijd tegen me was! Nooit luisterde je naar mij. Ik kreeg altijd de schuld! Jij was altijd boos op mij. Nog erger toen je de baas van de school was…  dan moest ik in jouw kantoortje komen en kreeg ik nog eens een hele preek terwijl ik die allang van mijn juf had gekregen…!
En JIJ hebt mij van school gestuurd!! Weet je wel hoe erg dat was!?'

En er volgde nog een tirade van opmerkingen en verwensingen die hij kracht bijzette door een plant van de tafel te vegen.

Ik had even de neiging om me ‘groot’ te maken, me te verdedigen, hem te corrigeren, het uit te leggen… Maar elke voorzichtige poging daartoe werd meteen onderuitgehaald.

Ik werd stil, accepteerde de hevige aanval. Het  voelde dat ik begrip moest opbrengen voor zijn gekwetstheid, voor zijn opgekropte boosheid en ongenoegen. Sterker, na een poosje voelde ik dat de afkeer van zijn aanval verdween. Mijn innerlijke houding veranderde en alle vernederingen kon ik bewust voor lief nemen. Remco werd er rustiger door. We lieten zijn moeder komen om met haar Remco’s onvrede te bespreken. En hoewel moeder aanvankelijk van wanhoop en schaamte begon te huilen kon ik haar kalmeren. Ze vertrok met Remco naar huis.

Toen ik  ‘s avonds het hele voorval nog eens overdacht, zag ik er een les in. In nederigheid. En die was mij vast niet ten onrechte ten deel gevallen.

Voor Remco als kleine kleuter moeten al die situaties met leerkrachten en schooldirectie enorm bedreigend zijn geweest. Wat zijn we ons soms maar weinig bewust van ons handelen met kinderen die dikwijls zó kwetsbaar zijn.

Ik bleef in onzekerheid over het verdere verloop van mijn relatie met Remco. Tot een week later, op woensdag, om vijf voor half vier de bel ging en hij voor de deur stond. Handen diep in de broekzakken, zachtjes met zijn voet schoppend tegen de deurmat keek hij mij schuin  vanonder zijn pet met extra grote klep aan.

'Juf, ik kan niet echt sorry zeggen…….maarre….. ik wil wel opnieuw beginnen…… kan dat?'

Het is maar goed dat hij de tranen niet opmerkte die me in de  ogen sprongen, maar alleen mijn ‘stoere’ stem hoorde. 'Tuurlijk kerel! Kom binnen!'

Marlies Bolsius