Stem van de Leerling

Op donderdag 20 november 2014 vond er in Rotterdam – op de RDM-campus – een groots NIVOZ-onderwijssymposium plaats met als titel ‘Stem van de leerling’. U vindt hier artikelen en verslagen.

Onderwijs vormt een van de fundamenten van de samenleving. NIVOZ achten het daarom van belang dat er aandacht wordt besteed aan het perspectief dat leerlingen hebben op het onderwijs dat zij volgen. Centraal staat de vraag: Hoe kan de stem van leerling(en) vergroot, gehoord en gewaarborgd blijven?

Op 20 november 2014 – tevens de 25e internationale dag van de Rechten van het Kind – stonden we daarom stil bij het wat, waarom en hoe van leerlingparticipatie. De school ben en maak je immers samen; kinderen en jongeren samen met volwassenen.

Voor wie? Voor leraren, leerkrachten en docenten uit po, vo, sbo, so, mbo, hbo; maar ook welkom zijn teamleiders, schoolleiders, bestuurders, intern begeleiders, pedagogen, en verder iedereen die met kinderen en jongeren werkt in educatieve en pedagogische context.

Waarom en hoe kan de stem van de leerling(en) gehoord, vergroot en gewaarborgd blijven?

Het symposium Stem van de Leerling dat op 20 november plaatsvond in Rotterdam beschouwt het NIVOZ als een vertrekpunt om leerling-participatie verder onder de aandacht te brengen en van betekenis te voorzien.

Onder leerlingparticipatie verstaan wij: “actieve zeggenschap van leerlingen – naargelang capaciteiten en niveau – bij het onderzoeken van, en het meebeslissen over de inhoud en de vormgeving van wat er in en om school gebeurt. Deze actieve zeggenschap kan vervolgens op velerlei manieren en in verschillende gradaties vorm krijgen” (Verbeek & Ponte, 2014, p. 37).

Vanuit haar visie op onderwijs acht NIVOZ het van belang dat er (aanvullend) aandacht is voor het perspectief van leerlingen op het onderwijs dat zij volgen.

Hier vindt u:

wat en waarom van leerlingparticipatie
verslag symposium: lezingen, foto’s, opnames, presentatie.

Vragen die wij onszelf en de bezoekers van het symposium - willen stelden waren:

Geven we onze kinderen en jongeren wel echt een stem?
Hoe zou het zijn als kinderen en jongeren konden meebeslissen over wat ze willen leren?
Of als we hen ook over de organisatie en opbrengsten van het onderwijs zouden laten meedenken?

Tijdens het eerste deel van de ochtend legden we een theoretische basis aan de hand van keynotes van professor Micheal Fielding (University of London), prof. dr. Micha de Winter (Universiteit Utrecht) en Laurentien van Oranje (Missing Chapter Foundation).

Professor Michael Fielding – verbonden aan het Institute of Education, University of London – staat vooral bekend om zijn werk op het gebied van student voice, in het bijzonder in de vorm van leerlingen als (mede)onderzoekers; schoolleiderschap en professioneel leren. Zijn perspectief is sterk beïnvloed door de democratische tradities van het onderwijs waarin de persoonlijke dimensie centraal staat. Meer informatie over zijn achtergronden, onderzoek en publicaties vindt u hier en hier.

Laurentien van Oranje zet zich in voor thema’s die naar het hart van de samenleving gaan. In 2009 richtte zij de Missing Chapter Foundation (MCF) op, vanuit de gedachte kinderen en volwassenen aan te zetten om op een gelijkwaardige manier in gesprek te gaan over de natuur en over de manier waarop wij met elkaar omgaan. MCF combineert de analyse van maatschappelijke vraagstukken die relevant zijn voor besluitvormers in publieke en private sectoren, met de verfrissende ideeën van kinderen, jongeren en young professionals, waardoor besluitvormers open staan voor nieuwe inzichten en oplossingen.

Prof dr. Micha de Winter was ten tijde van het symposium verbonden aan de opleiding pedagogiek van de Universiteit Utrecht en bekleedt daarnaast sinds 2004 de facultaire Langeveld-leerstoel op het gebied van maatschappelijke opvoedingsvraagstukken. Hij geeft onderwijs en verricht onderzoek op het gebied van maatschappelijke opvoedingsvraagstukken, jeugdbeleid en preventie. Meer informatie over zijn achtergronden, onderzoek en publicaties vindt u hier en hier.

Micha de Winter: Leerlingparticipatie: een wederkerige uitdaging!

Participatie van leerlingen lijkt een modeartikel. Na periodes van aandacht voor het thema verdwijnt het weer even hard achter de horizon van nieuwe prioriteiten. In deze bijdrage beargumenteer ik waarom het belangrijk is leerlingen actief te betrekken bij hun eigen leef- en leeromgeving. De argumenten hiervoor liggen op het terrein van:

de kinderrechten;
de individuele ontwikkeling van kinderen;
de ontwikkeling van de democratie en inclusief burgerschap; en
de kwaliteit van het onderwijs.

Leerlingen hebben over het algemeen weinig moeite met actieve participatie, als ze daar maar de ruimte toe krijgen en goed in worden begeleid. Onderwijsgevenden hebben dus een belangrijke sleutel in handen, maar weten nog lang niet altijd hoe die te gebruiken. Aan de hand van voorbeelden laat ik zien welke werelden er open gaan wanneer we de stem van leerlingen meer en beter tot hun recht laten komen.

De video-samenvattingen

Good practices

In de middag was er volop ruimte en aandacht voor good practices en werkwijzen aan de hand waarvan leerlingparticipatie in de praktijk gerealiseerd kan worden. Onze partners presenteren projecten rondom het thema leerlingparticipatie in verschillende interactieve workshops en gaan daarbij graag met u in gesprek.

Organisatie

De organisatie was in handen van NIVOZ (Gijs Verbeek, Gabrielle Taus, Suzan Baldinger en Luc Stevens), in samenwerking met het Expertisecentrum Maatschappelijke Innovatie (EMI) van de Hogeschool Rotterdam (Monique van den Heuvel, Corinne Lamme en Sabine Maertens). Daarnaast participeerden verschillende partners.

Datum: donderdag 20 november 2014 – 9:00 – 17:00.
Locatie: RDM Campus, RDM-kade 59, 3089 JR, Rotterdam

Nivoz Podium