Schoolreportage 't Holthuus: 'Kinderen zijn trots, eigenaarschap ten voeten uit'
24 januari 2013
Basisschool 't Holthuus in Huissen is in 1979 gesticht door ouders op zoek naar een school die de verschillen tussen de kinderen als uitgangspunt wilde nemen. Anno 2012 houdt het team vast aan dit eigen eigenwijze concept, waarin elementen uit het Daltononderwijs, Jenaplanonderwijs en het Reggio Emilia zijn samengevoegd. Dit is een aflevering uit een serie schoolreportages van Rikie van Blijswijk. 'Kinderen zijn trots, eigenaarschap ten voeten uit.'
Op NIVOZ-platform hetkind vind je meer schoolportretten en video's. Klik hier
Nelleke Remerie, jaren actief geweest in het Vrije Schoolonderwijs, werd acht jaar geleden directeur op 't Holthuus. Met alle betrokkenen is meteen de missie en de visie op leren opnieuw geformuleerd, waarin uitdagingen voor kinderen en het stimuleren van hun talenten de belangrijkste drijfveren zijn.
In dit team staat het werken aan de ontwikkeling van het totale kind centraal. ‘Een kind wil leren lezen, schrijven en rekenen, maar het wil ook
de wereld echt leren kennen. Waarom regent het? Hoe kan dat? Kan ik dat nadoen? Een kind kan ook veel en het voelt ook veel. Het kan dansen, schilderen, bouwen, toneel spelen. Een kind spreekt eigenlijk 100 talen’.
De groepen zijn bewust heterogeen samengesteld: twee jaargroepen zitten bij elkaar, waardoor jong van oud leert en andersom en kinderen elkaar helpen. Daarnaast heeft elke klas een maatjesklas die met elkaar regelmatig samenwerken. De kinderen kennen elkaar en gaan goed en sociaal met elkaar om.
De mogelijkheden die een kind van nature heeft stimuleren, uitdagen en ontwikkelen is een tweede uitgangspunt. Er was een vakdocent voor drama beschikbaar. De leerlijnen van deze docent worden nog steeds door de collega’s zelf uitgevoerd en er is veel aandacht voor de beeldende expressie. ‘Als je iets onderzoekt wat je leuk vindt en wat jou boeit, leer je beter en onthoud je echt’.
Het gaat het team om alle talenten van een kind en daarom is er naast het aanbod van vakken als taal, lezen en rekenen in de ochtend, ruimte voor eigen inbreng van het kind door te werken met projecten op een Reggio –achtige wijze. Hierin komt een onderwerp van wereldoriëntatie of techniek in de schijnwerpers te staan waarbij leraren en kinderen samen overleggen wat zij hiervan willen weten en leren.
Tijdens een project ontdekken en leren de kinderen in drie à vier weken van alles over een onderwerp. Het is meer dan leren uit het hoofd, het is leren met de handen en met het gevoel. Rekenen, taal en lezen worden soms binnen een project geïntegreerd.
Kinderen nemen spullen mee van thuis, waarmee op de projecttafel in de klas een tentoonstelling wordt ingericht. In de techniek en wereldoriëntatie ateliers zijn kinderen onderzoekers, in andere ateliers worden ze kunstenaars. Kinderen ervaren door deze werkwijze de wereld in samenhang en leren leren. Na afloop laten zij anderen zien wat zij geleerd hebben door presentaties, schriftelijke en artistieke werkstukken.
Om structuur aan te brengen in de projecten maken de leraren gebruik van de zeven stappen van ontdekkend en onderzoekend leren. Deze stappen hangen als pictogrammen in iedere groep en zijn voor iedereen altijd zichtbaar. Ze bieden houvast en ruimte voor leraren en leerlingen.
Samen met haar leerlingen heeft Maaike, begeleider op de school, een planblad gemaakt waarop een korte schets van een project wordt aangegeven, welke materialen worden gebruikt en met wie de kinderen samenwerken. Essentieel voor de school is dat dit met leerlingen is opgezet, die daarover ook weer contact hebben met hun klasgenoten en thuis. Daarnaast wordt een groepsportfolio bijgehouden, waarin de stappen worden beschreven op een ZAB formulier en het planblad wordt opgenomen. Dit portfolio is uitgangspunt van een gesprek in de evaluatie van een project: Wat is gelukt? Wat kan beter?
De zeven stappen, het groepsportfolio en het planblad vormen de legitimering van het projectwerk voor de kinderen en het team, ouders, bestuur en inspectie. Ook biedt deze samenhang een duidelijke profilering van de school dat voor nieuwe ouders belangrijk is.
De school ademt een knusse en ontspannen sfeer met leuke hoekjes, bankjes en overzichtelijk geordend en aantrekkelijk materiaal in de ateliers. Het ziet er gezellig uit. Voor kinderen en volwassenen is het een fijne plek om te zijn, is het eerste dat in mij opkomt als ik in de school rondloop. Ik voel de rust en zie overal kinderen samen aan het werk. De ateliers nodigen uit tot onderzoek.
In de onderbouw word ik enthousiast van de prachtige tentoonstellingen over het landenproject, die met liefde en goede smaak zijn ingericht. Het is helemaal geweldig als ik de kinderen aan het werk zie met hun landenproject. In de hal werken kinderen samen om de Noordpool na te maken met daarin het ijshotel. Creativiteit is ontegenzeggelijk een kwaliteit van de begeleiders én de kinderen. In een andere onderbouwgroep maken Indianen uit bieten en andere producten natuurlijke kleurstoffen, waarmee ze hun gezichten versieren. De leraar heeft een vanzelfsprekende luisterende houding naar haar kinderen en ze biedt ze een scala van activiteiten aan. De klas lijkt op een Indianendorp, waarin zelf gemaakte taal- en reken en creatieve werkjes zijn opgehangen en neergezet. Ergens anders wordt Nederland in beeld gebracht en in het Egypte lokaal vertellen kinderen enthousiast en betrokken over de materialen die tentoongesteld zijn. Opvallend is dat ze alles kunnen benoemen: farao, hiëroglyfen en trots zijn op hun werk. Eigenaarschap ten voeten uit.
In de bovenbouw zijn een Italië, China en Thailand lokaal ingericht. De leraren hebben zelf een thema gekozen en vertellen dat ze iets met dat land hebben. In ieder geval zijn ze er geweest of hebben er veel materialen van en kennis over. Er hangen maskers, er is inheems gekookt en ook hier zijn prachtige tentoonstellingen met beelden, foto’s en andere afbeeldingen uit het land zelf gemaakt.
In groep ¾ praat ik met begeleider Mariette. Elke dinsdag en donderdagmiddag werken de leerlingen aan het Egypte project, waarin creatieve vaardigheden, kringgesprekken, taal, muziek, drama en wereldoriëntatie worden gekoppeld. In de taallessen wordt in dit project b.v. met hiëroglyfen gewerkt en webschema’s en mindmaps gemaakt. De start van de projecten wordt door de leraren zelf bedacht. Dit landenproject is geïntroduceerd met ‘living statues’ en kinderen verzamelen thuis alvast materialen. Daarna wordt het onderwerp verkend en onderzocht.
Mariette geeft aan op haar gevoel te werken. ‘Ik destilleer die onderwerpen uit de methode die ik in kan zetten in het project en bekijk de methode gebonden toetsen om te zien wat kinderen nodig hebben. Je hebt als leraar wel een overzicht van de leerlijnen nodig, maar die krijg je ook al werkend’.
Als het over samenwerking gaat vertelt Mariette: ‘We leren veel van elkaar door studiedagen, kijkuurtjes, collegiale ondersteuning o.b.v. vragen en gewoon collegiaal overleg. Voor de start van een project wordt een ZAB model ingevuld: Zinvolle, Betekenisvolle Activiteiten. Het zinvolle zit in de kerndoelen, meestal de leerlijnen uit Thule van de SLO. Door dit zo te doen kun je jezelf, maar ook aan de collega’s en je omgeving verantwoorden’, zegt Mariette.
‘Het veilige klimaat is de ziel van onze school’, zegt Nelleke, ‘Je mag hier zijn wie je bent en we zijn nieuwsgierig naar de verhalen van elkaar. Dat kan alleen door een sterk sociaal emotionele klimaat in de school en de samenwerking binnen het team. Het Holthuus staat midden in de maatschappij, maar is ook een veilige haven voor grote en kleine mensen’.
't Holthuus (onderdeel van stichting Atos)
Ot en Sienpad 9
6852 EG Huissen
Telefoon: 026-3252933
de website van de school.
Reacties