School door de bril van de klimatoloog

13 mei 2012

Dat we leven met seizoenen, soms klagen over teveel zon of regen, genieten van de mooie dagen en onze kleding telkens weer aanpassen is vanzelfsprekend. Het heeft ook geen zin daar tegenin te gaan. Stoer met een korte broek de winter in gaan, daar heb je alleen jezelf mee. Onlangs trok iemand de vergelijking naar het klimaat en de atmosfeer op school. Dat zette Wilma van Esch aan het denken. Dit is haar column.

Het weer kun je redelijk voorspellen, je kunt verklaren waarom er hoge en lagedrukgebieden zijn, waardoor een klimaat verandert, wat de effecten zijn van de ligging, van zee, bergen en kale vlaktes. De gemiddelde mens verdiept zich daar niet zo in, neemt het weer hoe het komt, kijkt op buienradar.nl, klaagt of is tevreden en past zich erop aan. Boeren kijken wel beter, omdat zij weten dat hun gewassen aanpassingen nodig hebben bijvoorbeeld bij te lange droogte of langdurige regenval. Maar ook zij weten dat het weer niet veranderbaar is, dat het komt zoals het komt. En dat je daar je werk op af kunt stemmen, niet de groei van je gewassen.

En dan school. Iedereen die met kinderen en mensen werkt, herkent dat er een bepaald klimaat en een bepaalde sfeer heerst.  Daar hoef je geen ras-observator voor te zijn.  Dat voel je direct. Je herkent dat er seizoenen zijn, dat het soms zonovergoten genieten is, dat regenbuien komen, maar ook weer over gaan, dat na een broeierige periode een onweersbui als zeer verfrissend ervaren kan worden.  Dat dat de dynamiek van samenleven is.

Hoe ga je daarmee om? Ga je onderzoeken waarom het zo is? Of ga je mee in de omstandigheden? Bij ijzige kou is het heerlijk bij elkaar te kruipen, dikke dekens en een warm vuur. Als de zon schijnt, kun je erop uit, lijkt de wereld opener.  Hoe doe jij dat? Hoe reageer jij op het klimaat in je klas of team? Aanvaard je wat is? Pas je je aan, aan de omstandigheden?

Het is mooi dat er instanties zijn als buienradar en het KNMI, zodat je kunt kijken of dat wat je van plan was in het water valt, of dat je wellicht met regenjassen en paraplu’s door de plassen kunt dansen. Het is mooi dat er deskundigen zijn die jou oorzaak en gevolg kunnen uitleggen, waarom de sfeer zouden kunnen zijn zoals hij is. Maar wat heb jij werkelijk nodig op een school, in je team of je klas?

Ik laat me graag inspireren door de boeren:  Weten dat het gaat zoals het gaat. Weten dat je in een bepaald gebied woont, wat invloed heeft op wat is. Beseffen dat jouw cirkel van invloed ligt in het goed observeren, met al je zintuigen.  Ruiken, voelen, zien wat het weer doet. Daarvoor gevoelig worden.  En dan je daarop aanpassen, qua kleding, qua werk en ook bij tijd en wijle weten dat je niet anders kunt dan rusten bij de haard en wachten tot er andere tijden aanbreken.

Je kunt nadenken over jezelf: Ben ik optimaal in alle seizoenen? Wat heb ik nodig om me goed te voelen? Geniet je van alle seizoenen of kies je liever voor overwinteren op een andere plek? Moet voor jou de verwarming hoger in de winter?  Da’s goed om te weten, het weer verandert er niet door, wij wel…

Sinds januari 2017 werkt Wilma van Esch als zzp-er, verzorgt ze lezingen en trainingen en begeleidt ze innovatieprocessen, onder meer voor NIVOZ.