Podcast Kennisnet: Janusz Korczak en de leerling in de digitale samenleving

19 juni 2017

‘Het gesprek over het digitale leven van leerlingen in het hier en nu moet veel meer gewicht krijgen.’ Dat zegt pedagoog Joop Berding, in gesprek met Remco Pijpers - expert digitale geletterdheid bij Kennisnet -, in deze Kennisnet podcast over leerlingen in de huidige digitale samenleving. Berding laat zich hierbij inspireren door pedagoog Janusz Korczak. ‘Niks mis met toekomstgericht onderwijs, maar op school moet het gesprek meer gaan over het digitale leven van leerlingen in het hier en nu.’

Dat vindt Joop Berding - pedagoog, docent en onderzoeker op Hogeschool Rotterdam - en auteur van het boek 'Ik ben ook een mens'. Daarnaast is hij ook Korczak-kenner.

Grondlegger kinderparticipatie

Janusz Korczak was een Pools-Joodse pedagoog, die ook wel de grondlegger van de kinderparticipatie wordt genoemd. In 1919 formuleerde hij, ver voor het officiële Verdrag over de rechten van het kind, zijn 'Grondwet over de rechten van het kind'. Daarin staat onder andere:

• dat een kind recht heeft op de dag van vandaag
• dat een kind het recht heeft te zijn wie het is

In 1912 stichtte hij een weeshuis, waarmee hij zijn ideaal in de praktijk bracht. Kinderen betrok hij bij de dagelijkse gang van zaken, onder andere door het instellen van een kinderparlement, en het oprichten van een krant - de eerste ter wereld waarvan de redactie geheel uit kinderen bestond. De geschiedenis van deze 'kinder-republiek' kende een verdrietig einde. In 1942 werden alle inwoners van het weeshuis vanuit het getto van Warschau naar Treblinka getransporteerd. Korczak kreeg de kans te ontsnappen, maar hij koos ervoor tot het einde bij de kinderen te blijven.

Wat zou Korczak aanspreken uit onze digitale tijd?

'Korczak was voor het meedoen van kinderen,' zegt Berding. 'Hij was iemand die, als hij nu zou leven, de uitvinder kon zijn van sociale media. Hij zou er enthousiast over zijn omdat ze kinderen de mogelijkheid geven zelf internetpagina's te maken. Zijn krant, de Kleine Revue, zou zeker een Facebook-pagina hebben gekregen. Tegelijkertijd vond hij een kindgerichte en gemeenschapsgerichte cultuur belangrijk, een cultuur waarin kinderen volledig tot hun recht komen. Maar wel binnen een zo rechtvaardig mogelijke samenleving.'

Lees (en luister!) verder

Remco Pijpers is strategisch adviseur digitale geletterdheid bij Kennisnet. Hij houdt zich bezig met de vraag wat we kinderen zouden moeten bijbrengen aan kennis en vaardigheden in een digitale samenleving.

‘Onder pedagogen’

In de podcastserie ‘Onder pedagogen’ gaat Remco Pijpers – verbonden aan Kennisnet – in gesprek met mensen uit het onderwijs over de leerling in de digitale samenleving. Dat doet hij vanuit een pedagogisch perspectief. Elke aflevering staan hij en zijn gast stil bij het perspectief van een invloedrijke pedagoog of denker.

Eerder sprak Remco Pijpers met:

• Simon Verwer over Philippe Meirieu
• Freek Zwanenberg over Rudolf Steiner
• Marjan Schwegman over Maria Montessori
• Siebe Hetzepeter over Luc Stevens
• Pedro de Bruyckere over digitale geletterdheid
• Bart Ongering over pedagogiek en de leerling in de digitale samenleving