Pesten en buitensluiten, bij Chaves valt er een kwartje: ‘Door mee te lopen maak ik een klein probleem pas echt groot. Wij moeten het juist stoppen!’

29 maart 2017

Er wordt gepest in de klas van Elly de Jong. Ze zoekt naar ingangen om de kinderen te laten zien en voelen wat het effect is, wat ieders rol is en hoe je daarin verantwoordelijkheid kunt nemen. Wat heeft de zwemles te maken met de muziekles en het tikspel, zojuist in de pauze? Bij Chaves valt het kwartje. ‘Door mee te lopen maak je een klein probleem pas echt groot. Wij moeten het juist stoppen!’ 

Miranda, een mooi, sterk en geliefd kind is gepest. Woensdag bij het schoolzwemmen hielp ze Meri, die het duiken lastig vond. Miranda deed voor hoe het niet en wel moest en werd vervolgens belachelijk gemaakt door Meri. Zij deed Miranda na en nam daar drie jongens in mee die ook flauwe grappen maakten en gemeen deden: Chavez, Kadir en Jacco.

De volgende dag vraagt de vader van Miranda of ik vrijdag tijd heb om met Miranda en haar moeder te praten. Die vrijdag zitten we na schooltijd bij elkaar. Ook Anna is erbij, een meisje uit de groep. Met beide meisjes heb ik mooie gesprekken gevoerd rond eerdere pestgevallen.  Miranda vertelt mij wat er is voorgevallen, aangevuld door Anna en moeder. Ze vertelt dat ze er zo van moest huilen en twee nachten niet heeft kunnen slapen.

Ik uit mijn verwondering over de jongens die mee gingen pesten, jongens die ik ken als weldenkende mensen. Moeder deelt mijn verwondering, zij had dat ook nooit van hen verwacht, de meisjes sluiten zich daarbij aan. Het voorstel is dat we maandag een gesprek hebben met Meri, de jongens, Miranda, Anna en mij.

Die maandag begin ik het gesprek met het schetsen van een andere gebeurtenis afgelopen vrijdag. Bij de muziekles speelde Sher een ritme niet correct en werd door Joey uitgelachen, op zo’n manier dat Sher zich terugtrok. Ik hielp hem te herstellen en de gebeurtenis met de groep te delen. Joey erkende zijn rol erin en de groep vond dat je juist veilig in je groep moet kunnen oefenen om vaardigheden te verwerven. Chavez knikt van herkenning en bevestigt de gebeurtenis. Juist híj was boos op Joey, omdat die later nog wat flauws tegen Sher zei.

Daarna schets ik de gebeurtenis uit  het zwembad. Ik benoem dat Meri de pester was, maar dat Miranda daar echt wel tegen gekund had en het met haar had kunnen oplossen als het daarbij gebleven was. Maar omdat de drie jongens meededen werd het zo groot. Miranda vult aan en met tranen vertelt ze van het grote verdriet dat deze gebeurtenis haar bezorgde: ‘Ik heb twee nachten niet geslapen en wilde niet meer naar zwemles” ‘Ik benoem het gedrag van de drie jongens als ‘meelopen’ en geef aan dat zij met hun gedrag ‘meelopers’ worden. Ze snappen het.

Meteen na de pauze ervaar ik hóe goed ze het snappen. Altijd na een buitenpauze vertel ik vlot wat ik gezien heb, waar ik van genoten heb, wat ik even voorbij zag komen als conflict en hoe dat opgelost werd, of hoe iets dat een probleem had kunnen worden, werd voorkomen. Dit kost gewoonlijk nog geen twee minuten, maar nu breekt Chavez in wanneer ik vertel hoe ik zag dat Elisama de leiding nam bij een tikspel en bepaalde wie wel en niet tikker mocht zijn en hoe sommige kinderen daarin meegingen en anderen werden buitengesloten. Meteen staat Chavez op en loopt naar voren. Hij staat voor de klas en zegt: ‘Ja, Elisama deed het fout maar dát is nog niet zo erg…’ Hij onderbreekt zichzelf en roept Jacco naast zich: ‘Kom Jacco, dit gaat over óns!’ Als Jacco naast hem staat gaat hij verder: ‘Elisama nam de leiding op een foute manier, maar wij deden mee, wij zijn dan de meelopers. En door mee te lopen maak je een klein probleem pas echt groot. Wij moeten het juist stoppen!’

Dank je wel Chavez.

Elly de Jong is leerkracht op OBS De Roos in Amsterdam. En werd eerder tot Leraar van het jaar uitgeroepen in het PO.