'Pas als we verschillen tussen mensen zien, zullen we de evenwaardigheid ook kunnen erkennen'

11 augustus 2013

Ze is geen Maya Angelou, weet ze. Maar Wendy Lampen zegt zich wel te kunnen vereenzelvigen met deze unieke schrijfster en dichtster. Met haar boodschap én met hoe haar visie op diversiteit een onderdeel is van haarzelf, een deel van haar identiteit.  'Mijn pleidooi voor een diverse samenleving en mijn boodschap voor evenwaardigheid komt, net zoals bij haar, vanuit mijn wordingsgeschiedenis, vanuit mijn biografisch verleden.'  Wendy's laatste blog gaat over eigenheid, beperkingen en het recht op dialoog en leren: 'Verschillen brengen mensen bij elkaar en maken beiden sterker.'

Maya Angelou, staat vooral bekend als schrijfster en dichter. Bij ons kreeg ze bekendheid door haar prachtige gedicht ‘On the pulse of morning’ dat ze bracht op de inauguratie van Bill Clinton.

In prachtige woorden, afgewogen zinnen en een metrum dat de boodschap tot recht in het hart draagt,  zet ze thema’s als inclusie, verantwoordelijkheid van zowel gezagsdragers als die van de burger zelf neer in het belang van economische stabiliteit en daarmee ook voor de toekomst van de democratie.

Ik ben geen Maya Angelou. Mezelf met haar vergelijken zou getuigen van hoogmoed en pretentie. We zijn daarvoor te verschillend. Zij heeft talrijke onderscheidingen, boeken en titels op haar palmares. En terecht. Zo is zij zwart en ik ben wit. We hebben misschien ook wel een verschillende levensbeschouwing. Heel verschillend, maar op zich doet dat er niet toe. Verschillen maken de wereld rijker.

Ik kan me echter wel vereenzelvigen met haar. Met haar boodschap én met hoe haar visie op diversiteit niet enkel een ‘visie’ is, maar een onderdeel van haarzelf, een deel van haar identiteit. Ik heb slechts mijn woorden om mezelf uit te drukken. Mijn pleidooi voor een diverse samenleving en mijn boodschap voor evenwaardigheid komt, net zoals bij haar, vanuit mijn wordingsgeschiedenis, vanuit mijn biografisch verleden en is deel van mijn identiteit. De passie die ik er inleg is evenzeer evenwaardig. Net zoals zij, ben ik ook een vrouw die vol overtuiging haar gedachtengoed wil delen in het belang van een evenwaardige toekomst voor iedereen.

Diversiteit is het herkennen van de verschillen tussen mensen. Pas als we die zien zullen we de evenwaardigheid ook kunnen erkennen. Ik spreek over evenwaardigheid, niet over gelijkwaardigheid. Hoewel beide begrippen misschien synoniemen lijken, zit er ook hier een klein verschil in. De Engelse term ‘Equality’ zet dit nuanceverschil treffender neer dan het begrip ‘gelijkwaardigheid’ zoals wij het  in het Nederlands, nu hanteren.

We schijnen te vertrekken vanuit een ‘gelijkheid’ (hetzelfde zijn als) en dat is nu net wat ik wil vermijden. Geen twee mensen zijn gelijk. Want geef nu toe: wie wil er nu echt hetzelfde zijn als zijn medemens ? We willen toch allemaal een beetje ‘uniek’ of authentiek zijn ? Ieder mens is geboren met zijn eigen capaciteiten, zijn eigen vermogens maar ook met zijn eigen beperkingen. Al deze kwaliteiten maken deel uit van de ‘eigenheid’ van die ene persoon.

Stel nu dat je Maya’s vermogen om gedichten te schrijven zou wegnemen, dan neem je gelijk een stukje van haar persoon zelf weg.  Ze is dan niet meer onderscheidend van een ander en zal niet meer gewaardeerd worden om haar unieke kwaliteit. Je ontzegt haar zelfs haar manier van communiceren en ons het belang te leren van evenwaardigheid.

Hetzelfde geldt voor beperkingen. Stel dat je van iemand zijn beperking om foutloos te schrijven zou wegnemen. Dan ontneem je niet alleen een stukje eigenheid van die persoon, je ontneemt eveneens de mogelijkheid dat hij – door zijn ‘beperkende’ eigenschap – in contact kan komen met iemand die deze capaciteit wel heeft. Je ontzegt deze mens zijn eigen wijze van communiceren en tegelijkertijd misschien wel het recht op dialoog en leren (en aanleren).

Beide personen zijn wél evenwaardig. Hun verschillen brengen hen bij elkaar en maken beiden sterker. De eenheid van vermogens en beperkingen, die aanwezig is in alle mensen, is precies dát  waar evenwaardigheid uit bestaat.

Lees meer  op het blog van Wendy Lampen

Wendy Lampen heeft ervaring als docent in zowel het (speciaal) basis-, het voortgezet- als het hoger onderwijs. Daarnaast is zij persoonlijk begeleider, (praktijk-)trainer en ontwikkelde ze  onderwijsconcepten en programma’s rond autisme. Haar expertise komt uit zowel binnenlandse als buitenlandse projecten, zowel in scholen als in zorginstellingen. Haar eigen ervaring en beleving van autisme binnen het gezin zorgt voor een integrale kijk op autisme. Met Ilonka van der Sommen heeft ze de maatschap Autimaatschap.