Over vaders van lastige kinderen: 'Hij begreep het wel, maar hij zou het zó graag anders willen'

14 januari 2016

Over vaders van 'lastige' kinderen. Schoolleider Karin Donkers ziet er één staan, op het schoolplein. Alleen en afgezonderd van de rest. Als ouder wordt hij beoordeeld op het gedrag van zijn zoon; zijn opvoeding wordt onder de loep genomen en voor oorzaken wordt er naar hem gewezen. 'Ze moeten dat joch eens aanpakken' of 'Ik zou het wel weten'.  Een column over machteloosheid, over eenzaamheid en onbegrip. 'Steeds vaker voelt hij de afwijzing. Hij begreep het wel, maar hij zou het ook zó graag anders willen.'

Hij stond alleen op het schoolplein en keek wat schuchter om zich heen. Groepjes vaders en moeders stonden bij elkaar en praatten met elkaar alsof ze samen achter in de tuin een buurtbarbecue hadden. Net iets te hard en lachend met uithalen of de beste mop van de dag werd verteld.

Maar hij niet, hij stond er niet bij. Hij wist dat zijn zoontje straks niet naar buiten zou komen met aan elke hand een vriendje en een smekende vraag: 'Pap, mag Nico bij me eten of Dennis vanmiddag bij me spelen!' Hij was al blij als Ivo alleen naar buiten kwam en niet aan de hand van de juf. Aan de hand van de juf, omdat er die ochtend wéér iets was gebeurd. Hij had soms de neiging om maar niet meer te vragen naar hoe de ochtend was gegaan. Even de struisvogel, kop in het zand. Als ik het niet zie of hoor, dan is het er ook niet. Maar natuurlijk zag hij wel de blikken van de vaders en moeders, nadat de kinderen wijzend naar zijn zoon hun verhaal hadden gedaan aan hun ouders.

Steeds vaker voelde hij de afwijzing en hij begreep het eigenlijk ook wel. Hij voelde dan de machteloosheid optrekken, van zijn tenen tot aan zijn kruin. Een intens verdriet, boosheid, maar ook onvoorwaardelijke liefde voor zijn zoon.

Als ouder werd hij beoordeeld op het gedrag van zijn zoon; zijn opvoeding werd onder de loep genomen en oorzaken van het gedrag werden bij hem gezocht. Hij realiseerde zich dat zijn eigen uitspraken over ‘wangedrag’ van de kinderen van familie of kennissen in het verleden op dezelfde onwetendheid waren gebaseerd. 'Ze moeten dat joch eens aanpakken' of 'Ik zou het wel weten' waren uitspraken die nu in een heel ander daglicht kwamen te staan. Hij wist immers dat het vaak zo anders was.

Vreemde ogen

Toen Ivo naar school ging, was hij best huiverig geweest. Mensen in zijn omgeving hadden dikwijls gezegd. 'Nee joh, je zult zien vreemde ogen dwingen. Misschien nu nog wat wild en ongeremd maar de structuur en de sociale vaardigheden die hij gaat leren, zullen bijdragen aan ander gedrag.' Hij had het zo gehoopt, maar hij had het eigenlijk zelf ook geweten. Hij wist dat het soms dagen goed zou gaan, maar dat dát niet Ivo was.

Het was Ivo die zo graag mee wilde doen en net als anderen wilde zijn. Een paar dagen ging het dan goed om vervolgens weer terug te vallen in zijn ‘oude’ gedrag. De indrukken waren teveel, zijn impulsen te onbeheerst en zijn lichamelijke uitingen te ongeremd. Het samen spelen, samen delen, het zat er voor Ivo niet in. Hoe graag deze kleine jongen ook mee wilde doen, mee wilde spelen en er ‘gewoon’ bij wilde horen, het lukte niet.

De zoektocht naar hulp - een geschikte begeleiding, een antwoord op zijn vragen en adviezen hoe te handelen - leverde geen oplossing. Hij liep tegen een muur van onbegrip, maandenlange wachtlijsten en heel veel van ‘het kastje-naar-de-muur-verhalen'. Er was een gedeelde zorg met de school van Ivo, er liepen begeleidingstrajecten maar de factor 'tijd' ging tegen hen werken. Het isolement, waar niet alleen Ivo in terecht kwam, werd groter en groter en zijn gedrag werd problematischer. Hij zag steeds vaker de blikken, hoorde steeds vaker de opmerkingen en voelde zich steeds machtelozer worden.

Hij...

Hij begreep het wel, maar hij had het ook zo anders gewild. Zo anders voor Ivo, voor de kinderen in de klas, maar ook voor zichzelf. Hij wist dat er geen leven van onbezorgdheid - voor Ivo en voor hem - in het verschiet lag. Hij wist dat Ivo nooit zonder begeleiding goed zou kunnen functioneren in deze maatschappij waar de eisen, die we aan mensen stellen, steeds hoger werden. Hij wist dat er natuurlijk straks ook voor Ivo een school zou zijn, of een plekje waar Ivo meer op zijn plaats was. Dat wist hij allemaal wel, maar hij wist zoveel dingen niet. Hij voelde zich net als Ivo, zo alleen.

Hij hoorde zo vreselijk vaak:'Hij, hij, hij hij.'
Hij wist zoveel meer dingen niet dan wel.
En hij was zo moe.

Karin Donkers is adviseur/trainer met hart voor onderwijs. Tot augustus 2015 was zij schoolleider van een school voor OntwikkelingsGericht Onderwijs.