Over tafeltjesavonden en praten mét het kind: 'En, wat zei de juf?'

13 maart 2015

Tot enkele jaren geleden is de gang die ik maakte voor een tien minutengesprek over mijn kinderen een heel vanzelfsprekende geweest. Mijn jongens zaten steevast braaf op de bank te wachten op mijn thuiskomst: ‘En wat zei de juf?’  Schoolleider Jeroen Goes bekeek de documentaire Citostress (vanaf zondag in verschillende bioscopen door het land te zien), waarin twee groepen acht van verschillende basisscholen, een jaar lang gevolgd werden in de opmaat naar de Cito eindtoets. Gesprekken ontbraken niet, de kinderen zaten er ook bij. Maar hoe die gesprekken gevoerd werden, raakte bij Jeroen een gevoelige snaar. Hij weet en ziet dat het ook anders kan en beschrijft zijn eigen ervaringen.

Op woensdag 11 maart werd ik uitgenodigd om de documentaire Citostress te bekijken. In alle kwetsbaarheid had de documentairemaakster het laatste jaar van de basisschool een aantal leerkrachten, kinderen en ouders gefilmd, op twee scholen in Rotterdam.

De documentaire heeft verschillende lagen en raakt bij iedereen iets anders, kortom de moeite waard om nog eens flink te bespreken met anderen.

Ondanks de intentie van alle hoofdpersonen ging ik met een gevoel naar huis: ik miste de liefde of, misschien iets minder zwaar aangezet, de echte verbinding. Het zette mij tot denken en tot schrijven, over gesprekken met kinderen, en niet over kinderen.

Tot enkele jaren geleden is de gang die ik maakte voor een tien minutengesprek over mijn kinderen een heel vanzelfsprekende geweest. Eerst de twee keer acht jaar van de basisschool en daarna de tafeltjesavonden op het Voortgezet Onderwijs. Ook al tien minuten.

Mijn jongens zaten steevast braaf op de bank te wachten op mijn thuiskomst: ‘En wat zei de juf?’

Een vanzelfsprekendheid tot het moment van mijn kennismaking met de KOM gesprekken op de school waar ik nu werk. Het ‘Kind Ouder Medewerker’ gesprek.

Hier worden de gesprekken rondom de verslaggeving niet met de ouders gevoerd maar met het kind, in bijzijn van de ouders.

Daar in dat gesprek gebeuren prachtige dingen tussen de leerkracht en de leerling. Niet nadat eerder de leerling is geholpen om kritisch na te denken over zijn welbevinden en de resultaten die hij heeft behaald.

De jongste groepen bereiden dit in de klas voor, de oudere leerlingen doen dit met hun ouders thuis. Wat gaat er goed? Waar heb je hulp bij nodig? En zijn er ook zaken waar je het liever niet over wilt hebben in dit gesprek?

Het is een gesprek in het volle vertrouwen en in veiligheid. Iets waar de leerkracht en de ouder samen een zijn in de ondersteuning naar het kind. Een gesprek waarin wordt gekeken naar de kwaliteiten van het kind. Het kind geeft zelf een kritische reflectie op zijn eigen handelen en zijn welzijn. Een gesprek als opmaat voor de volgende periode.

Ik heb er prachtige voorbeelden van gezien, stralende kinderen trotse ouders. Een gesprek als groeimoment waarin ook de waarheid die soms minder kleurrijk aanvoelt niet wordt geschuwd. Het is misschien wel een van de mooiste periodes van het jaar, waarin ik ook de leerkrachten vol energie na een lesdag deze gesprekken zie voeren.

Sinds mijn kennismaking met deze gesprekken zijn de tafeltjesavonden over mijn zonen voor mij nooit meer hetzelfde. Ik mis mijn zoon naast mij aan tafel wanneer de docent over hem spreekt. Onze jongens gaan richting volwassenheid maar zijn de grote afwezige in de gesprekken over hun eigen ontwikkeling.

Een ouder toonde mij de foto die hij had gemaakt van zijn dochter met haar leerkrachten, na het KOM gesprek: vier (de student was er als vanzelfsprekend ook bij) stralende mensen, de kleinste hield een hartje voor zich. Het hartje had zij gekregen van haar juf, met haar eigen naam er op en haar kwaliteiten.

Good old Herman van Veen vatte het deze zelfde avond nog eens mooi samen.

'Als er geen mensen zijn die van je houden of van wie jij houdt heb je geen schijn van kans’. 

Dat en zo veel meer zit ingesloten in deze gesprekken met de kinderen, vanaf groep 2.

Jeroen Goes is schoolleider op De Werkplaats in Bilthoven. Hij blogt sinds dit jaar onder meer voor hetkind en zijn totale werk staat op zijn eigen website 26000dagen.nl 

Meer weten over de documentaire Citostress van documentairemaakster Ingeborg Jansen? Vanaf zondag 15 maart is de film te bekijken op verschillende plekken in het land. Lees er hier meer over.